1. Luật Công đoàn (sửa đổi) được thông qua tại kỳ họp thứ ba, Quốc hội khóa XIII. Luật gồm 6 chương, 33 điều, tăng 2 chương và 14 điều so với Luật Công đoàn hiện hành. Ngoài các nội dung cơ bản của Luật Công đoàn hiện hành được giữ lại, Luật Công đoàn (sửa đổi) thiết lập một số điều khoản mới chủ yếu liên quan đến việc quy định rõ thêm trách nhiệm của các cơ quan nhà nước, đơn vị, doanh nghiệp, những bảo đảm cho công đoàn hoạt động và cơ chế giải quyết tranh chấp, xử lý vi phạm pháp luật công đoàn.
Theo đó, 4 điểm nổi bật trong Luật Công đoàn (sửa đổi) gồm: Tất cả các cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp đều có nghĩa vụ trích nộp kinh phí Công đoàn bằng 2% quỹ lương làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội, cho dù cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp đó đã thành lập được Công đoàn cơ sở hay chưa. Không cho phép lao động là người nước ngoài gia nhập Công đoàn Việt Nam.
Thêm cơ chế bảo vệ cán bộ công đoàn như: Khoản 1, Điều 25 quy định: “Trường hợp hợp đồng lao động, hợp đồng làm việc hết hạn mà người lao động là cán bộ công đoàn không chuyên trách đang trong nhiệm kỳ thì được gia hạn hợp đồng lao động, hợp đồng làm việc đến hết nhiệm kỳ”.
2. Luật Biển Việt Nam có 7 chương và 55 điều, quy định về đường cơ sở, nội thủy, lãnh hải, vùng tiếp giáp lãnh hải, vùng đặc quyền kinh tế, thềm lục địa, các đảo, quần đảo Hoàng Sa, quần đảo Trường Sa và quần đảo khác thuộc chủ quyền, quyền chủ quyền, quyền tài phán quốc gia của Việt Nam; hoạt động trong vùng biển Việt Nam; phát triển kinh tế biển; quản lý và bảo vệ biển, đảo.
Luật Biển Việt Nam tiếp tục khẳng định chủ trương nhất quán của Nhà nước Việt Nam là giải quyết các tranh chấp liên quan đến biển, đảo với các nước láng giềng bằng các biện pháp hòa bình, phù hợp với Công ước Luật Biển năm 1982, pháp luật và thực tiễn quốc tế. Nhà nước Việt Nam đẩy mạnh hợp tác quốc tế về biển với các nước, các tổ chức quốc tế và khu vực; trong đó có nhiều lĩnh vực hợp tác cụ thể về biển và đại dương.
3. Với 5 chương, 50 điều, Luật Phòng, chống rửa tiền được ban hành đã hoàn thiện hơn về mặt pháp lý cho việc minh bạch nền tài chính quốc gia. Đây là bộ chế định về các biện pháp phòng ngừa, phát hiện, ngăn chặn, xử lý tổ chức, cá nhân có hành vi rửa tiền; trách nhiệm của các cơ quan, tổ chức, cá nhân trong phòng, chống rửa tiền, hợp tác quốc tế trong phòng, chống rửa tiền.
4. Đối với Luật Bảo hiểm tiền gửi có 7 chương, 39 điều, được ban hành nhằm bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người gửi tiền, góp phần duy trì sự ổn định của hệ thống các tổ chức tín dụng, bảo đảm sự phát triển an toàn, lành mạnh của hoạt động ngân hàng.
5. Với 5 chương, 43 điều, Luật Quảng cáo quy định cấm quảng cáo các sản phẩm hàng hóa, dịch vụ như thuốc lá, rượu có nồng độ cồn từ 15 độ, sữa dùng cho trẻ dưới 24 tháng tuổi, sản phẩm dinh dưỡng dùng cho trẻ dưới 6 tháng tuổi, bình vú, vú ngậm nhân tạo; thuốc kê đơn, thuốc được cơ quan nhà nước khuyến cáo hạn chế sử dụng hoặc sử dụng có sự giám sát của thầy thuốc; sản phẩm hàng hóa có tính chất kích dục, kích động bạo lực; súng săn, đạn súng săn, vũ khí thể thao.
Người quảng cáo không chỉ chịu trách nhiệm về sản phẩm quảng cáo của mình trong trường hợp trực tiếp thực hiện quảng cáo trên các phương tiện mà còn phải liên đới chịu trách nhiệm về sản phẩm quảng cáo trong trường hợp thuê người khác thực hiện.
6. Với 5 chương, 48 điều, Luật Giá có điểm mới là quy định chế độ phải công khai thông tin về giá đối với cơ quan nhà nước và tổ chức, cá nhân sản xuất kinh doanh, góp phần làm cho thị trường hoạt động công khai, minh bạch.
7. So với Luật Tài nguyên nước hiện hành, Luật Tài nguyên nước (sửa đổi) đã bổ sung 39 điều mới hoàn toàn về nội dung và sửa đổi, bổ sung 40 điều. Luật có 10 chương, 79 điều, quy định rõ tài nguyên nước không chỉ có nước mà còn bao gồm cả sông, suối, hồ chứa... để tránh bỏ sót đối tượng quản lý...
8. Luật Giám định tư pháp được thiết kế 8 chương với 46 điều, quy định về tổ chức và hoạt động giám định tư pháp. Quy định này của luật đã mở ra cơ hội mới, tạo điều kiện chủ động cho các bên đương sự chủ động thu thập chứng cứ để chứng minh, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mình.
9. Với 5 chương, 41 điều, Luật Phổ biến, giáo dục pháp luật quy định về quyền được thông tin về pháp luật và trách nhiệm tìm hiểu, học tập pháp luật của công dân; chính sách của Nhà nước về phổ biến giáo dục pháp luật và xã hội hóa công tác phổ biến giáo dục pháp luật; quản lý nhà nước về phổ biến giáo dục pháp luật...
10. Luật Giáo dục đại học đã quy định về tổ chức cơ sở giáo dục ĐH; nhiệm vụ và quyền hạn của cơ sở giáo dục ĐH; các hoạt động về đào tạo, nghiên cứu khoa học và công nghệ, hợp tác quốc tế; bảo đảm chất lượng và kiểm định chất lượng giáo dục đại học.
Nhiều quy định quan trọng ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống dân sinh sẽ có hiệu lực thi hành.
Tăng mức lương tối thiểu vùng. Nghị định 103/2012/NĐ-CP quy định mức lương tối thiểu vùng đối với người lao động làm việc ở doanh nghiệp, hợp tác xã, tổ hợp tác, trang trại, hộ gia đình, cá nhân và các cơ quan, tổ chức có thuê mướn lao động, thay thế Nghị định 70/2011/NĐ-CP ngày 22-8-2011. Cụ thể, vùng I: 2.350.000 đồng/tháng; vùng II: 2.100.000 đồng/tháng; vùng III: 1.800.000 đồng/tháng; vùng IV: 1.650.000 đồng/tháng.
Miễn thủy lợi phí cho hộ nghèo. Mức thu thủy lợi phí sẽ được điều chỉnh theo nội dung Nghị định 67/2012/NĐ-CP. Trong đó, miễn thủy lợi phí đối với toàn bộ diện tích đất nông nghiệp phục vụ nghiên cứu, sản xuất thử nghiệm, diện tích đất trồng cây hàng năm có ít nhất một vụ lúa trong năm; diện tích đất làm muối. Nghị định cũng bổ sung quy định miễn thủy lợi phí đối với toàn bộ diện tích đất nông nghiệp được Nhà nước giao hoặc công nhận cho hộ nghèo.
Hỗ trợ giải quyết việc làm cho lao động bị thu hồi đất nông nghiệp. Theo Quyết định 52/2012/QĐ-TTg, đối tượng áp dụng là người lao động thuộc các hộ gia đình trực tiếp sản xuất nông nghiệp bị Nhà nước thu hồi đất nông nghiệp mà không có đất để bồi thường có đủ 3 điều kiện: Có hộ khẩu thường trú tại hộ gia đình có đất nông nghiệp bị thu hồi; trong độ tuổi lao động; có nhu cầu học nghề, chuyển đổi nghề, tìm kiếm việc làm, vay vốn tạo việc làm. Người lao động bị thu hồi đất nông nghiệp theo quy định nêu trên được hưởng chính sách hỗ trợ đào tạo nghề, tạo việc làm trong thời hạn 3 năm, kể từ khi có quyết định thu hồi đất.
Tăng thời gian nghỉ thai sản: Bộ luật Lao động sửa đổi đến 1.5.2013 mới có hiệu lực nhưng các trường hợp nghỉ sinh từ đầu năm 2013 mà chưa phải đi làm trở lại sau thời điểm 1.5 năm nay sẽ được nghỉ thêm 2 tháng (tổng cộng 6 tháng) như người bắt đầu nghỉ từ thời điểm luật có hiệu lực thi hành.
Với các trường hợp trước khi hết thời gian nghỉ thai sản nhưng có nhu cầu đi làm sớm, được xác nhận của cơ sở khám chữa bệnh có thẩm quyền về việc đi làm sớm không ảnh hưởng đến sức khỏe, được người sử dụng lao động đồng ý thì có thể đi làm trở lại sau khi nghỉ tối thiểu 4 tháng.
Trong trường hợp này, ngoài tiền lương của những ngày làm việc do người sử dụng lao động trả, lao động nữ vẫn tiếp tục được hưởng trợ cấp thai sản theo quy định.
Thu phí đối với các loại phương tiện giao thông đường bộ. Theo đó, việc thu phí giao thông đường bộ đối với các loại phương tiện sẽ bắt đầu áp dụng. Mức phí đối với xe máy từ 50.000-150.000 đồng/năm (tùy dung tích xilanh). Mức phí đối với xe chở hàng 4 bánh là 2,16 triệu đồng/năm. Căn cứ khung trên, Hội đồng nhân dân cấp tỉnh quy định mức thu cụ thể phù hợp với tình hình thực tế tại địa phương. Cán bộ xã, phường sẽ thực hiện thu phí. Người nộp phí là tổ chức, cá nhân sở hữu, sử dụng hoặc quản lý phương tiện.
Mức phí đối với ôtô 130.000-1,04 triệu đồng/tháng. Cơ quan đăng kiểm sẽ thực hiện thu mỗi lần đăng kiểm phương tiện.
Đặc biệt, các hành vi trốn nộp phí giao thông đường bộ, ngoài việc bị truy thu, còn bị phạt cụ thể như sau: Đối với xe máy từ 800.000- 1,2 triệu đồng, còn xe ôtô từ 6 - 10 triệu đồng.
Bắt buộc dán nhãn năng lượng với nhóm thiết bị gia dụng. Theo Quyết định 51/2011/QĐ-TTg quy định danh mục phương tiện, thiết bị phải dán nhãn năng lượng, áp dụng mức hiệu suất năng lượng tối thiểu và lộ trình thực hiện, đối với nhóm thiết bị gia dụng và nhóm thiết bị công nghiệp, từ ngày 1-1-2013 thực hiện dán nhãn năng lượng theo hình thức bắt buộc. Quyết định cũng nêu rõ, không được nhập khẩu, sản xuất và lưu thông loại đèn tròn (đèn sợi đốt) có công suất lớn hơn 60W từ ngày 1-1-2013.
13 phương tiện, thiết bị tiết kiệm năng lượng được mua sắm đối với cơ quan nhà nước. Thủ tướng Chính phủ ban hành danh mục phương tiện, thiết bị tiết kiệm năng lượng được trang bị, mua sắm đối với cơ quan, đơn vị sử dụng ngân sách nhà nước. Đó là: Đèn huỳnh quang compact, đèn ống huỳnh quang thẳng, chấn lưu dùng cho đèn huỳnh quang, quạt điện, máy điều hòa nhiệt độ, tủ lạnh, máy biến áp phân phối, thiết bị chiếu sáng công cộng, thiết bị đun nước nóng bằng năng lượng mặt trời, máy thu hình, màn hình máy tính, máy in và máy photocopy.
Khai hải quan điện tử 24 giờ/ngày. Theo Nghị định 87/2012/NĐ-CP, người khai hải quan điện tử được ưu tiên thực hiện trước so với trường hợp đăng ký hồ sơ hải quan bằng giấy khi cơ quan hải quan xác định phải kiểm tra chi tiết hồ sơ hải quan hoặc kiểm tra thực tế hàng hóa.
Cấm hát nhép, trang phục biểu diễn không phù hợp. Quy định trên được nêu trong Nghị định 79/2012/NĐ-CP của Chính phủ. Cụ thể, Nghị định nghiêm cấm các tổ chức, cá nhân biểu diễn, tổ chức biểu diễn nghệ thuật, trình diễn thời trang; thi người đẹp, người mẫu sử dụng trang phục hoặc hóa trang không phù hợp với mục đích, nội dung biểu diễn và thuần phong mỹ tục, truyền thống văn hóa Việt Nam. Đồng thời, không được sử dụng bản ghi âm để thay cho giọng thật của người biểu diễn hoặc thay cho âm thanh thật của nhạc cụ biểu diễn.
Chống thư rác: Theo Nghị định 77 Chính phủ ban hành ngày 5.10.2012 sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 90 về chống thư rác, các tổ chức, cá nhân có thể bị đình chỉ từ 1 - 3 tháng, thậm chí đình chỉ vĩnh viễn hoạt động quảng cáo bằng thư điện tử (email), tin nhắn và hoạt động cung cấp nội dung qua tin nhắn nếu có các hành vi vi phạm như: gửi email, tin nhắn quảng cáo không có (hoặc không đầy đủ) phần thông tin cho phép người nhận từ chối; không chấm dứt việc gửi quảng cáo đã bị từ chối trong vòng 24 giờ; gửi quá 5 email, tin nhắn quảng cáo đến một địa chỉ thư điện tử trong 24 giờ; gửi quá 1 tin nhắn quảng cáo có nội dung tương tự nhau tới một số điện thoại trong vòng 24 giờ.
Ngoài ra, hành vi giả mạo tên hoặc giả mạo địa chỉ điện tử của tổ chức, cá nhân khác khi gửi thư điện tử, tin nhắn sẽ bị phạt tiền từ 60 - 80 triệu đồng.
Điều trị nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng thuốc thay thế. Chính phủ ban hành Nghị định 96/2012/NĐ-CP quy định về điều trị nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng thuốc thay thế, trong đó quy định điều kiện, quy trình xét chọn đối tượng tham gia điều trị; tổ chức điều trị cũng như điều kiện bảo đảm cho công tác điều trị nghiện chất dạng thuốc phiện.
Không quá 1 giấy phép kinh doanh bán lẻ rượu/ngàn dân ở quận, huyện, thị xã. Nghị định 94/2012/NĐ-CP về sản xuất, kinh doanh rượu đã được Chính phủ ban hành, trong đó có quy định giấy phép kinh doanh bán lẻ sản phẩm rượu tại cửa hàng bán lẻ trên địa bàn một quận, huyện, thị xã được xác định theo nguyên tắc không quá 1 giấy phép/ngàn dân và phù hợp theo quy hoạch hệ thống kinh doanh bán lẻ sản phẩm rượu.
Còn giấy phép kinh doanh phân phối sản phẩm rượu được xác định theo số dân trên cả nước theo nguyên tắc không quá 1 giấy phép/400 ngàn dân; giấy phép kinh doanh bán buôn sản phẩm rượu được xác định trên địa bàn tỉnh theo nguyên tắc không quá 1 giấy phép/100 ngàn dân.
Rượu thuộc nhóm hàng hóa nhà nước hạn chế kinh doanh. Tổ chức, cá nhân sản xuất, kinh doanh sản phẩm rượu (phân phối, bán buôn, bán lẻ) phải có giấy phép, trừ trường hợp sản xuất rượu thủ công để bán cho các doanh nghiệp có giấy phép sản xuất rượu để chế biến lại.
Tăng lệ phí cấp thị thực với người Việt Nam ở nước ngoài. Từ ngày 1-1-2013, mức thu lệ phí cấp thị thực, thẻ tạm trú tại Việt Nam đối với người nước ngoài và người Việt Nam định cư ở nước ngoài sẽ được điều chỉnh tăng so với hiện hành.
Cước hòa mạng di động trả trước là 25 ngàn đồng. Theo Thông tư 14/2012/TT-BTTTT đã được Bộ Thông tin - Truyền thông ban hành, giá cước hòa mạng di động được quy định là 35 ngàn đồng/thuê bao trả sau và 25 ngàn đồng/thuê bao trả trước.
Giá cước hòa mạng thu một lần và thanh toán ngay khi khách hàng ký hợp đồng sử dụng dịch vụ thông tin di động trả sau khi khách hàng mua SIM thuê bao sử dụng dịch vụ thông tin di động trả trước.
Bộ yêu cầu các nhà mạng không được tăng, giảm giá và khuyến mại đối với giá cước hòa mạng trên; không được nạp sẵn tiền vào tài khoản đối với tất cả SIM thuê bao đang lưu thông trên thị trường hoặc chưa hòa mạng.
Sĩ Tiến