Thực tế qua hoạt động của một số Ban HĐND cấp xã (thí điểm) trên địa bàn tỉnh cho thấy, việc thẩm tra báo cáo, tờ trình của UBND về lĩnh vực tài chính, ngân sách do Thường trực HĐND xã thực hiện, mà hầu hết là do Phó chủ tịch HĐND đảm trách; trong khi cá nhân Phó chủ tịch HĐND xã phần lớn chưa được kinh qua lớp đào tạo chuyên môn về tài chính, ngân sách, nên còn thiếu kinh nghiệm, chuyên môn về lĩnh vực này, vì vậy nội dung thẩm tra chưa đạt được yêu cầu; một số nơi chưa biết được quy định về quy trình lập dự toán ngân sách cấp xã để thực hiện.
Qua nghiên cứu Luật ngân sách nhà nước và một số văn bản liên quan, xin giới thiệu quy trình lập dự toán ngân sách cấp xã có thể được hiểu qua một số bước như sau:
Một, ban tài chính xã phối hợp với cơ quan thuế tính toán các khoản thu ngân sách nhà nước dự kiến phát sinh trên địa bàn xã (trong phạm vi phân cấp cho xã quản lý).
Hai, các ban, tổ chức thuộc UBND xã căn cứ chức năng, nhiệm vụ được giao và chế độ, định mức tiêu chuẩn chi, lập dự toán chi của đơn vị, tổ chức mình.
Ba, ban tài chính xã lập dự toán thu, chi và cân đối ngân sách xã trình UBND, báo cáo Thường trực HĐND xã để xem xét gửi UBND và phòng TC-KH huyện. Thời gian báo cáo dự toán ngân sách xã do UBND tỉnh quy định.
Bốn, đối với năm đầu thời kỳ ổn định ngân sách, Phòng TC-KH huyện làm việc với UBND xã về cân đối thu, chi ngân sách xã. Đối với năm tiếp theo, Phòng TC-KH huyện chỉ làm việc với UBND xã khi có yêu cầu.
Năm, HĐND xã quyết định dự toán ngân sách trước ngày 31/12 năm trước.
Sáu, dự toán ngân sách xã sau khi được HĐND xã quyết định, UBND xã báo cáo UBND huyện và phòng tài chính huyện; đồng thời thông báo công khai dự toán ngân sách xã theo chế độ công khai tài chính và ngân sách do Thủ tướng Chính phủ quy định.
Quang Huy