Việc triển khai thực hiện quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất trên địa bàn đã cơ bản đáp ứng được mục tiêu nhiệm vụ phát triển kinh tế xã hội chung của tỉnh giai đoạn 2006 -2010; là căn cứ pháp lý để thực hiện thu hồi đất, giao đất, cho thuê đất để triển khai các dự án đầu tư trên địa bàn, để phát triển nông lâm nghiệp, để giải quyết các vấn đề phục vụ an sinh xã hội. Cơ cấu sử dụng đất đai đã có sự chuyển dịch phù hợp; đất chưa sử dụng được khai thác sử dụng cho các mục đích.
Từ những điều chỉnh về quy hoạch phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh, về quy hoạch các ngành và nhu cầu sử dụng đất phát sinh tăng cao dẫn đến quy hoạch sử dụng đất, kế hoạch sử dụng đất hiện tại chưa đáp ứng được yêu cầu, cần thiết phải được điều chỉnh để đảm bảo việc triển khai thực hiện các nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội theo đúng quy định. Vì vậy, UBND tỉnh chỉ đạo thực hiện điều chỉnh quy hoạch sử dụng đất đến năm 2010, kế hoạch sử dụng đất 2006 - 2010 của tỉnh Đồng Nai (giai đoạn 2009 - 2010) và Tổng cục Quản lý đất đai - Bộ Tài nguyên và Môi trường đã có văn bản thống nhất.
Trong thời gian qua, việc triển khai thực hiện quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất giai đoạn 2006 - 2010 đã cơ bản đáp ứng được các mục tiêu phát triển kinh tế xã hội của tỉnh và của các địa phương trong toàn tỉnh. Nhiều công trình, dự án đầu tư đã được giới thiệu địa điểm, giao đất, cho thuê đất để triển khai thực hiện phù hợp với quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất; cơ cấu sử dụng đất đai đã có sự chuyển dịch đáng kể từ đất nông nghiệp chuyển sang đất phi nông nghiệp để thực hiện các dự án; quỹ đất chưa sử dụng cũng được khai thác sử dụng cho các mục đích. Việc triển khai thực hiện quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất góp phần từng bước chấn chỉnh tình trạng “quy hoạch treo”, “dự án treo”; đồng thời là cơ sở để thanh tra, kiểm tra việc sử dụng đất, chấn chỉnh tình hình sử dụng đất không đúng mục đích, không hiệu quả ...
Tuy nhiên, kết quả thực hiện các chỉ tiêu sử dụng đất theo quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất được duyệt đạt thấp. Nguyên nhân chủ yếu là: Quá trình triển khai thực hiện các dự án từ khi giới thiệu địa điểm cho nhà đầu tư lập dự án đến khi trình thẩm định, phê duyệt dự án đầu tư; xây dựng phương án bồi thường; triển khai thực hiện bồi thường, giải tỏa… thực tế thường diễn ra trong thời gian dài, nhất là đối với những dự án có diện tích lớn. Do đó, hiện có nhiều công trình đã được giới thiệu địa điểm, lập dự án đầu tư nhưng đến nay chưa hoàn thành các thủ tục theo quy định để thu hồi đất nên chưa thống kê vào hiện trạng năm 2008 (hiện còn khoảng 340 dự án với tổng số 10.688 ha đã được giới thiệu địa điểm), trong đó các các dự án lớn như: cảng Hàng không Quốc tế Long Thành, khu công nghiệp Ông Kèo, khu công nghiệp Nhơn Trạch VI, Quốc lộ 1 tránh thành phố Biên Hòa …; Một số chỉ tiêu sử dụng đất, khi thực hiện điều chỉnh quy hoạch sử dụng đất giai đoạn 2006 - 2010 của tỉnh chưa dự báo chính xác theo tốc độ phát triển kinh tế - xã hội trong giai đoạn này; quy hoạch một số ngành cũng có điều chỉnh, bổ sung; tình hình thực hiện quy hoạch, kế hoạch ở cấp huyện, cấp xã một số chỉ tiêu còn đạt thấp ... Năm 2008, tình hình lạm phát trong nước tăng lên, giá cả các mặt hàng phục vụ cho xây dựng tăng (như sắt, thép, vật liệu xây dựng, xăng dầu,…) làm cho nhiều dự án chậm đầu tư hoặc kéo dài tiến độ đầu tư; một số công trình, dự án mới phát sinh (so với quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất được duyệt) theo yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội. Hơn nữa trong thời gian qua, do tốc độ tăng trưởng kinh tế của tỉnh cao, nên việc dự báo nhu cầu sử dụng đất cho các ngành kinh tế trong một thời gian dài là rất khó khăn, làm ảnh hưởng đến tính khả thi của dự án quy họach, kế hoạch sử dụng đất. Mặt khác, trên thực tế các quy hoạch chuyên ngành của tỉnh thường triển khai không đồng bộ, do vậy việc dự báo về nhu cầu sử dụng đất trên lĩnh vực kinh tế thiếu chính xác. Vì thế các địa phương phải thực hiện điều chỉnh quy hoạch kế hoạch sử dụng đất cục bộ, ít nhiều gây khó khăn đến công tác quản lý và ảnh hưởng đến ổn định đời sống người dân.
Để khắc phục những hạn chế trong quản lý đất đai, tại kỳ họp thứ 16 của HĐND tỉnh khóa VII đã nhất trí thông qua Nghị quyết số 140/2009/NQ-HĐND về việc điều chỉnh quy hoạch sử dụng đất đến năm 2010. Công tác quản lý đất đai phải đảm bảo được sự ổn định và khai thác có hiệu quả quỹ đất, góp phần phát triển kinh tế xã hội của từng địa phương. Việc điều chỉnh quy hoạch sử dụng đất của tỉnh đến năm 2010, về cơ bản, vẫn giữ nguyên hướng phát triển như quy hoạch sử dụng đất đến năm 2010 đã được duyệt. Chỉ thực hiện điều chỉnh quy mô diện tích, bổ sung một số nhu cầu sử dụng đất để phù hợp với yêu cầu phát triển trong điều kiện thực tế của địa phương, rà soát hủy bỏ hoặc chuyển sang kỳ sau một số nhu cầu sử dụng đất không còn phù hợp.
Về đất nông nghiệp, tiếp tục giảm 8.703 ha so với quy hoạch được duyệt theo Nghị quyết số 29/2007/NQ-CP; trong đó: đất sản xuất nông nghiệp giảm 8.069 ha, đất lâm nghiệp giảm 3.014 ha, đất nuôi trồng thủy sản tăng giảm 479 ha và đất nông nghiệp khác tăng 2.859 ha. Đến năm 2010, đất nông nghiệp có diện tích 436.959 ha, giảm 37.482 ha so với năm 2008. Trong đó, giảm do chuyển mục đích sang đất phi nông nghiệp để thực hiện các dự án là 38.572 ha, đồng thời tăng 1.090 do được khai thác từ đất chưa sử dụng 948 ha và từ đất phi nông nghiệp 142 ha. Riêng các dự án sân golf ghi trong quy hoạch có sử dụng đất nông nghiệp, cần rà soát và chỉ giới thiệu địa điểm cho chủ đầu tư thực hiện dự án sau khi Thủ tướng Chính phủ phê duyệt quy hoạch sử dụng đất lúa đến năm 2020 và tầm nhìn đến năm 2030.
Đối với đất phi nông nghiệp, điều chỉnh tăng thêm 8.828 ha so với quy hoạch được duyệt; đến năm 2010, có diện tích là 152.293 ha, tăng 38.677 ha so với năm 2008, gồm đất ở, đất chuyên dùng, đất tôn giáo tín ngưỡng, đất nghĩa trang nghĩa địa, đất sông suối và mặt nước chuyên dùng, đất phi nông nghiệp khác.
Đối với đất chưa sử dụng, tiếp tục khai thác diện tích đất chưa sử dụng như chỉ tiêu quy hoạch đã được duyệt. Dự kiến sẽ khai thác 1.195 ha vào sử dụng cho các mục đích, diện tích còn lại là 1.088 ha.
Để Nghị quyết HĐND tỉnh đảm bảo tính khả thi, ngay sau kỳ họp UBND tỉnh đã triển khai đến các cấp, các ngành chức năng, việc triển khai thực hiện luôn đảm bảo thực hiện đúng quy hoạch, đồng thời quản lý và sử dụng đất phải đảm bảo mang lại hiệu quả cao nhất.
Nguyễn Thị Phi