Sự hy sinh bi hùng của những chiến sĩ giải phóng quân và chính họ để lại những dòng thư như những lời ca bất tử của tuổi trẻ Việt Nam thời thắng Mỹ, là cảm nhận của người đọc khi bắt gặp bức thư này trong tập sách “ Kết thúc chiến tranh 30 năm” của thượng tướng Trần Văn Trà, do Nhà xuất bản Quân đội nhân dân ấn hành.
Những bí ẩn về sự hy sinh của ba chiến sĩ Giải phóng quân nhanh chóng được “ giải mã” bởi bức thư bọc gói kỹ càng trong ni lông và được cột chặt ở đầu võng. Với những dòng chữ viết run rẩy, nguệch ngoạc ( có lẽ vì bị thương, đói, khát…) nhưng ý tứ rất sáng láng, hào hoa, người viết kể lại:
“Chúng tôi: 1. Lê Hoàng Vũ, quê Thái Bình; 2. Nguyễn Chí, quê Quảng Ngãi; 3.Trần Viết Dũng, quê thành phố Sài Gòn, chiến sĩ thuộc Tiểu đội 1, Trung đội “Ký Con”, Trung đoàn BG ( Bình Giã), Quân giải phóng miền Nam…”
 |
| Núi rừng chiến khu Minh Đạm |
Những dòng thư đưa người đọc trở lại với một sự kiện lịch sử xảy ra cách hôm nay ( 2005) gần tròn 40 năm. Ngày đó sau trận tập kịch của Trung đoàn Bình Giã và một số đơn vị khác thuộc Bộ Tư lệnh Miền, diệt được một lực lượng lớn quân Mỹ-ngụy ở Bông Trang-Nhà Đỏ ( Thủ Dầu Một), tháng 2-1966; trên đường rút về hậu cứ, một tiểu đội-trong đó có các anh Vũ, Chí, Dũng- được phân công đánh lạc hướng địch để Trung đoàn trở về an toàn.
Một tiểu đội 11 người với nhưng chiếc bật lửa và vài chiếc máy thông tin, mỗi người một khẩu AK, các anh đã làm tròn vai trò của một Trung đoàn hành quân về hậu cứ sau trận tập kích thắng lợi. Sau mấy ngày băng rừng vượt suối, hứng chịu hàng chục loạt rải thảm B52, tám người hy sinh; phương tiện thông tin hư hỏng. Vượt qua những ngày “ đói quay đói quắt…, khát như khô cháy cả ruột gan…” và mang trên mình đầy thương tích, ba chiến sĩ giải phóng quân đã tới được cánh rừng này. Sức kiệt, không thể đi tiếp, không còn phương tiện thông tin, các anh quyết định dừng lại và “chọn khu rừng đẹp đẽ này làm nơi an nghỉ cuối cùng…”.
“Quyết định rồi chúng tôi tự thấy khoan khoái lạ thường, sáng suốt hẳn lên… Dừng lại ở đây với một ít sức lực còn lại viết một tường trình cuộc chiến đấu gửi cho ai đó tìm được…Mỗi người đứng trước cái chết của mình cố gắng dùng một chút sức còn lại, quả thật rất ít ỏi, để thay nhau chấp bút.Chúng tôi đã chọn cây gỗ tơ còn sống lâu này để làm trụ, giúp nhau mắc võng cho từng người, thống nhất nhau tư thế nằm trên võng, sắp xếp vài đồ vật còn lại…Chúng tôi sẽ chết ung dung, thư thái như đã từng sống mãnh liệt và thư thái với công việc mà chúng tôi đã làm…”.
Sau khi chọn cho mình cái chết, ba người anh hùng của chúng ta-người yếu viết trước, người còn sức dành viết sau- dồn chút sức lực còn lại viết về cuộc chiến đấu trong mấy ngày qua, về sự hy sinh của đồng đội; những tình cảm thân thương da diết với bố mẹ, vợ con, người thân, quê hương…và bày tỏ niềm tin vào cuộc kháng chiến chống Mỹ toàn thắng.
Lần lượt, Lê Hoàng Vũ, Nguyễn Chí vĩnh viễn ra đi. Người để lại những dòng lưu bút cuối cùng là Trần Viết Dũng. Xin được chú dẫn những dòng như dứt, như rút từ gan, từ ruột, từ con tim đầy sức sống của anh:”…Nhưng rồi các bạn giục kết thúc lá thư đi thôi. Thời gian không chờ chúng tôi nữa. Chúng tôi đã cảm thấy sắp đến giờ phải từ giã cõi đời này rồi.Trước khi ra đi, thư phải được bảo quản cẩn thận để tránh thời gian mưa nắng phũ phàng. Thư phải về tới tay những người đang sống…
Nếu lá thư này được về với đồng đội chúng tôi trong Trung đoàn BG Quân giải phóng miền Nam hay một đơn vị bạn nào đó qua đây, xin chuyển lên giùm cấp trên.
Tiểu đội Giải phóng quân chúng tôi trong Trung đội “Kí Con” đã hoàn thành nhiệm vụ. Chúng tôi mong được ghi nhận rằng chúng tôi đã từng sống, chiến đấu và đã chết trong một mùa xuân giữa đất trời như trăm ngàn cái chết của người Việt Nam chân chính cho Tổ quốc và dân tộc sống còn.
Còn như chúng tôi được phát hiện muộn sau 5 năm-10 năm tự do quý giá, thì xin cho chúng tôi gửi đến những người đang sống, sống đúng nghĩa của nó, trong một thời đại vinh quang lời biết ơn sâu sắc vì các bạn đang làm cho cái chết của chúng tôi giữ được đầy đủ ý nghĩa. Các bạn đang lao động quên mình cũng như chúng tôi đã chiến đấu quên mình cho đất nước ta ngày sau tươi đẹp, cho dân ta ngày càng ấm no, hạnh phúc,cho xã hội ta ngày càng dân chủ, công bằng.
Hay trong trường hợp đến 50-100 năm sau, thư này mới tới những người, có thể gọi là thế hệ mai sau, thì cho phép chúng tôi gửi lời chào xã hội chủ nghĩa, cho phép chúng tôi bày tỏ vui mừng tuyệt diệu vì hạnh phúc và hòa bình đang tràn ngập hành tinh chúng ta mà chúng tôi trở thành những hạt bụi có ích-và hơn thế nữa nếu được, cho chúng tôi gửi lời chào niềm nở nhất đến những con người ở những vì sao xa xôi, những người bạn mới giữa các hành tinh.
Mùa Xuân giữa rừng miền Đông Nam Bộ.
Vũ –Chí- Dũng.
Ghi chú: Vũ và Chí của tôi đều đã đi rồi, khi tôi viết những dòng cuối cùng này. Trước khi ký ba chữ Vũ-Chí-Dũng, tôi nhìn lên mặt hai bạn: một vẻ bình thản thần diệu, đẹp như mặt nước hồ thu trong trẻo êm đềm và bầu trời cao xanh sáng tuyệt vời, nét mặt các bạn tươi thắm như mỉm cười; tựa các thiên thần trong giấc ngủ. Nó đã động viên tôi hoàn thành việc bảo quản bản viết với chút sức tàn gắng gượng. Rồi tôi sẽ nằm ngay ngắn trên võng y như các bạn, noi gương các bạn, lòng thanh thản và tự hào đi vào cõi mông lung vô tận”..
Dấu chấm hết bức thư như dấu lặng cho khúc tráng ca- hướng chúng ta về một cánh rừng già miền Đông “ gian lao mà anh dũng”-nơi những người anh hùng đã yên nghỉ; hướng nỗi lòng, suy ngẫm của chúng ta về những chiến sĩ Giải phóng quân-những anh bộ đội Cụ Hồ vì nhiệm vụ Tổ Quốc, nhân dân giao phó mà chấp nhận hy sinh, đón nhận cái chết thanh thản, nhẹ nhàng không thoáng gợn đớn đau, bi lụy; để rồi gạn lọc chút sinh lực mỏng manh, chút máu huyết cuối cùng viết những dòng thư gửi lại người đang sống…
Xin được nghiêng mình trước những tấm gương hy sinh oanh liệt, những dòng huyết thư như lời ca bất hủ của những người trai đất Việt thời thắng Mỹ.
NGUYỄN QUỐC HOÀN