Qua một năm hoạt động, 06 Ban HĐND xã, thị trấn đã tổ chức giám sát được 46 cuộc (tính đến ngày 25/04/2008) nhiều nhất là xã Xuân Thọ 17 cuộc, ít nhất là xã Xuân Tâm 02 cuộc, tập trung ở một số lĩnh vực trọng tâm như: giám sát công tác chuẩn bị bầu cử đại biểu Quốc hội; giám sát công tác cấp giấy CNQSDĐ; giám sát công tác thu, chi ngân sách xã; giám sát về công tác cải cách hành chính theo cơ chế “một cửa và một cửa liên thông”… Sau các cuộc giám sát, các Ban HĐND xã, thị trấn (thí điểm) đều có thông báo kết luận giám sát và kiến nghị đối với UBND xã, thị trấn những tồn tại, yếu kém cần khắc phục; các kiến nghị của Ban HĐND các xã, thị trấn đều được UBND xã, thị trấn tiếp thu giải quyết kịp thời. Đặc biệt, các cuộc giám sát lĩnh vực ngân sách, chuyển mục đích sử dụng đất đã góp phần vào hoàn thành vượt mức kế hoạch của huyện năm 2007.
Qua các cuộc giám sát, các Ban HĐND xã, thị trấn đã phát hiện nhiều vụ việc do các tổ chức, cá nhân vi phạm pháp luật và kiến nghị khắc phục những hậu quả, góp phần ổn định tình hình kinh tế xã hội trên địa bàn huyện trong thời gian qua. Điển hình một số vụ cụ thể: Ban HĐND xã Xuân Hưng, qua giám sát công tác quản lý đất đai trên địa bàn xã, đã phát hiện tình trạng lợi dụng việc đào ao dùng cho tưới tiêu mùa nắng. Nhưng thực chất khai thác đất bừa bãi đem bán, Ban HĐND xã đã kiến nghị UBND xã và UBND huyện xem xét kiểm điểm và khắc phục ngay tình trạng khai thác trên, đến nay vụ việc đã được kiểm điểm làm rõ trách nhiệm; Ban HĐND xã Xuân Hòa, qua phản ảnh cua cử tri khu vực ấp 1 xã Xuân Hoà tình trạng sản xuất gạch làm ô nhiễm môi trường Chùa Khánh Long và các hộ dân sống quanh khu vực. Ban HĐND xã đã giám sát và kiến nghị UBND xã và Huyện xem xét giải quyết; Ban HĐND xã Xuân Bắc, qua công tác giám sát việc thực hiện thu tiền xã hội hoá Giao thông nông thôn từ năm 2001- 2003 (tuyến đường từ Ngã Ba chế biến đi Nông trường Thọ Vực thuộc ấp 1 và ấp 6) xã Xuân Bắc, đến nay số hộ phải trực tiếp đóng góp nhưng còn nợ chưa nộp khoảng 120 triệu. Để thể hiện tính công bằng trong công tác xã hội hoá GTNT, nên Ban HĐND xã đề nghị UBND xã, đề xuất với huyện tiếp tục thu nhưng đến nay chưa có ý kiến cụ thể; Ban HĐND thị trấn Gia Ray, qua giám sát việc quản lý nguồn nước sinh hoạt tại Hồ Núi Le đã phát hiện hợp đồng giữa Phòng Kinh tế Huyện và Công ty THHH Ninh Thịnh nạo vét Hồ Núi Le. Nhưng thực hiện không đúng hợp đồng đã khai thác đất, cát làm sạt lỡ các cột mốc quanh khu vực Hồ Núi Le. Ban HĐND thị trấn đã kiến nghị với UBND thị trấn có trách nhiệm tham mưu cho UBND huyện xem xét giải quyết.
Các Ban HĐND xã (thí điểm) đã giúp Hội đồng nhân dân xã xem xét các văn bản quy phạm pháp luật của UBND cấp xã, kịp thời kiến nghị những vướng mắc trong quá trình ban hành văn bản quy phạm pháp luật. Việc thẩm tra báo cáo, đề án, tờ trình, dự thảo nghị quyết trước khi trình tại kỳ họp HĐND xã, thị trấn của Ban HĐND xã (thí điểm) mang tính tập thể và có tính khách quan hơn giúp UBND cùng cấp điều chỉnh trước khi ban hành các Văn bản quy phạm pháp luật đúng theo Luật Ban hành Văn bản quy phạm pháp luật của HĐND và UBND các cấp.
Nhìn chung, từ khi thành lập Ban HĐND xã (thí điểm) đến nay, hoạt động của Ban HĐND xã (thí điểm) đã giúp cho Hội đồng nhân dân xã thực hiện tốt hơn chức năng quyết định và giám sát; nắm bắt và kiến nghị kịp thời những vấn đề thực thi pháp luật và phát sinh trên địa bàn. Qua kết quả hoạt động đạt được của các Ban HĐND cấp xã (thí điểm), Thường trực HĐND huyện đề nghị Thường trực HĐND tỉnh Đồng Nai đề xuất các cấp thẩm quyền để tiếp tục nhân rộng xây dựng Ban HĐND các xã còn lại để từng bước ổn định và đi vào hoạt động ngày càng tốt hơn.
Bùi Văn Chiến