Chính vì vậy tại Hội nghị đã thu nhận được rất nhiều ý kiến của cả đại
biểu trong tỉnh, đại biểu các địa phương và đại biểu Trung ương. Điểm chung của
tất cả các ý kiến tại Hội nghị là đánh giá cao những việc làm của Thường trực
HĐND tỉnh Đồng Nai, những việc làm đó thể hiện tư duy sáng tạo trong việc triển
khai công việc; tinh thần trách nhiệm cao, độc lập trong nghiên cứu, đề xuất
những vấn đề đòi hỏi bức xúc của cuộc sống và ghi nhận, đánh giá cao các mô
hình thí điểm mà Thường trực HĐND tỉnh Đồng Nai đã triển khai thực hiện.
Đại
diện các cơ quan tại Đồng Nai: UBND tỉnh, UBND huyện Long Thành (địa phương có
triển khai giám sát của Tổ đại biểu HĐND tỉnh và thành lập Ban HĐND cấp xã), sở
Nội vụ, trường Chính trị tỉnh, đại diện một Ban HĐND xã và một Ban HĐND phường
và đại diện các cấp ủy đều thể hiện sự đồng tình với việc triển khai thí điểm
và nhìn nhận thông qua thí điểm đã giúp cho giám sát của HĐND ngày càng tăng cường
và hiệu quả hơn.
Đại
diện Thường trực HĐND các tỉnh, thành tham gia ý kiến phát biểu trong phần đầu
nội dung thảo luận tại Hội nghị. Ý kiến của các tỉnh bạn như Thường trực HĐND
tỉnh Hà Tây (cũ), Bến Tre, Tây Ninh, Bình
Dương còn cung cấp cho Hội nghị thông tin về những hình thức tổ chức hoạt động
HĐND tương tự như hai mô hình thí điểm mà Đồng Nai đã tổ chức như: Giám sát của
tổ đại biểu HĐND tại Hà Tây; tổ giám sát ở
HĐND xã Vĩnh Phú huyện Thuận An của Bình
Dương; tổ giám
sát Kinh tế - xã hội và tổ giám sát Pháp chế ở HĐND xã Phú Túc huyện Châu Thành
tỉnh Bến Tre hay mô hình hầu hết các xã đều có thành lập ít nhất 02 Tổ
giám sát (Tổ kinh tế - xã hội và Tổ pháp chế) tại Tây Ninh. Đại diện Thường
trực HĐND tỉnh Bình Phươc gửi đến Hội nghị những kiến nghị điều chỉnh lại một
số điều trong Luật Tổ chức HĐND và UBND năm 2003 và Quy chế hoạt động của HĐND
năm 2005 theo hướng: Tăng số lượng đại biểu hoạt động chuyên trách ở HĐND cấp
xã; Thành lập các Ban của HĐND cấp xã như HĐND cấp huyện; Quy định HĐND cấp xã có
chuyên viên tham mưu giúp việc; Quy định cụ thể hơn về chức năng, nhiệm vụ,
quyền hạn của HĐND xã, nhất là đối với thẩm quyền quyết định và hoạt động giám
sát của HĐND; phổ biến kinh nghiệm của Đồng Nai về tổ chức và hoạt động Ban của
HĐND cấp xã và giám sát của Tổ đại biểu HĐND và những kiến nghị cho công tác
bầu cử sắp tới.
Ông Lâm Tấn Đông, Ủy viên Thường trực HĐND tỉnh Tây Ninh thẳng thắn nhìn
nhận: Đồng Nai rất táo bạo. Bà Nguyễn Thị Thu, thành viên ban Pháp chế HĐND
thành phố Hà Nội cho rằng thực tế hiện nay cho thấy đại biểu không đủ khả năng,
điều kiện để tự hoạt động nên việc tổ chức cho đại biểu giám sát là rất quan
trọng và không thể thiếu được. Ông Đỗ Minh Đức, Ủy viên Thường trực HĐND tỉnh
Bến Tre cho rằng việc
thí điểm Ban HĐND cấp xã của Bến Tre cũng gặp vướng mắc như Đồng Nai về mặt pháp lý và chế độ trách nhiệm
của tổ chức này; về tên gọi; cơ cấu mô hình giám sát và tổ chức thực hiện do đó
cần có hướng tháo gỡ.
Mặc dù
đăng ký phát biểu vào cuối buổi sáng nhưng những vấn đề mà đồng chí Phan Bá
Sang, phó Chủ tịch HĐND tỉnh Vĩnh Phúc đã làm nóng và sôi động không khí của
Hội nghị với những nhận định cho rằng đây là một Hội nghị rất có ý nghĩa, những
việc làm của Đồng Nai trong thời gian qua là đổi mới, sáng tạo và đi trước vì
vậy đồng chí nhất trí, đồng tình cao và thừa nhận rằng Thường trực HĐND tỉnh
Vĩnh Phúc phải học tập Đồng Nai nhiều. Vấn đề được đại diện Thường trực HĐND
tỉnh Vĩnh Phúc đặt ra là: khi không còn tổ chức HĐND quận, huyện, phường thì số
người đại diện cho dân giảm đi mà giảm thì phát huy quyền dân chủ của nhân dân
hạn chế. Đồng chí cho rằng không tổ chức là gọn nhẹ cũng chưa hẳn đã đúng vì
thực chất HĐND cấp huyện chỉ có 02 người chuyên trách. Chúng ta chủ trương
thành lập thêm các Hội để xã hội hóa thì tại sao cơ quan HĐND là một cơ quan
mang tính đại diện rất cao lại bỏ.
Trong số các ý kiến của đại diện ngành Trung ương phát biểu tại Hội nghị có
ý kiến của ông Lê Thanh Vân, Viện phó Viện nghiên cứu Lập pháp, ông Nguyễn Sĩ
Dũng, Phó Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội và ông Nguyễn Huy Kiệm cơ quan đại diện
phía Nam của Bộ Nội vụ được trình bày dưới góc độ những nhà nghiên cứu về tổ
chức bộ máy nhà nước và pháp luật đối với việc thành lập, tổ chức và hoạt động
của hai mô hình thí điểm do Thường trực HĐND tỉnh Đồng Nai tổ chức triển khai. Băn khoăn chung của các đại biểu đó là vị trí pháp lý của hai mô hình thí
điểm vì đây chỉ là việc vận dụng pháp luật của Đồng Nai, do Đồng Nai xin ý kiến
đề xuất triển khai thí điểm. Từ “vướng” về vị trí pháp lý dẫn theo những khó
khăn về phương thức hoạt động, đây chính là vấn đề cần phải được báo cáo xin ý
kiến và có chủ trương từ Trung ương.
Đánh giá về hoạt động HĐND, dưới góc độ nghiên cứu các đại biểu cho rằng
sau năm 1989, HĐND có những bước phát triển. Trong xu hướng cải cách trong
Đảng, cải cách hành chính thì tăng cường
HĐND là phù hợp xu thế. Ông Nguyễn Sĩ Dũng đưa ra so sánh: UBND chuyên môn hóa
cao mà HĐND không chuyên môn hóa cao thì không làm việc được vì vậy cần có các
Ban tương ứng với cơ quan quản lý. Cấp xã nếu có Ban HĐND là quan trọng vì nếu
không có thì không mạnh. Vấn đề thí điểm hoạt động của tổ đại biểu HĐND tỉnh,
các ý kiến cũng thể hiện sự quan tâm đặc biệt về những kết quả, hiệu quả hoạt
động thí điểm của Tổ đại biểu bởi lẽ tính đại diện của đại biểu HĐND tỉnh khác
đại diện của đại biểu HĐND cho huyện tuy nhiên cũng phải xem xét, tính toán để
không đẩy giám sát đến gần với thanh tra.
Thay mặt Ủy ban Thường vụ Quốc
hội, đồng chí Trần Đình Đàn, Ủy viên trung ương Đảng, Ủy viên UBTVQH, Chủ nhiệm
Văn phòng Quốc hội nhận định: sau 4 năm Đồng Nai đã
nghiên cứu và đưa ra được hai mô hình rất phù hợp với phương thức và phát tiển
của HĐND các cấp, là thể hiện sự nỗ lực, cố gắng và sáng tạo cao. Với tư cách
cá nhân đồng chí cũng gửi đến Đồng Nai sự ghi nhận về những cố gắng, đóng góp tích
cực đối với việc đổi mới tổ chức và hoạt động HĐND.
Đồng chí đánh giá,
những năm gần đây Đồng Nai phát triển rất kinh tế nhanh, nay lại tiếp tục khẳng
định là địa phương đi đầu trong đổi mới phương thức hoạt động HĐND, được nhiều
địa phương hoan nghênh, ủng hộ và khẳng định kinh nghiệm điển hình về hoạt động
HĐND của tỉnh Đồng Nai sẽ đưa vào chương trình Hội nghị tổng kết nhiệm kỳ
HĐND&UBND vào tháng 9 năm 2010 chuẩn bị cho tổng kết hết nhiệm kỳ và bầu cử
tháng 5 năm 2011 bởi sự tác động của nó trong đổi mới phương thức hoạt động
HĐND ba cấp. Đây chính là những sáng tạo và nắm bắt kịp thời chủ trương đường
lối của Đảng, tạo sinh hoạt dân chủ đại diện cho nhân dân địa phương, thể hiện
sự năng động của Chính quyền khi vận dụng các chủ trương, đường lối vào trong
hoạt động.
Việc thí điểm của
Đồng Nai, theo đồng chí cũng đã thể hiện rõ thêm về trách nhiệm cao và đồng bộ trong
lãnh đạo các cấp ủy Đảng; vận dụng pháp luật nhưng vẫn đảm bảo lãnh đạo của
Đảng đối với HĐND các cấp. Những nội dung đưa ra tại Hội nghị là rất phù hợp
với nguyện vọng và mong muốn của nhân dân. Đồng chí cũng nhấn mạnh, để UBND các
cấp thực hiện tốt nhiệm vụ của mình thì phải có tổ chức giám sát, điều chỉnh do
đó gắn giám sát vào tổ đại biểu cũng là rất đúng đắn. Cá nhân đồng chí thể hiện
sự đồng tình và báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội để có sự ủng hộ về chủ
trương, giải pháp, cách thức tiến hành giúp cho HĐND các cấp cả nước có phương
thức hoạt động mới phát huy tính dân chủ và cho rằng để đưa vào sửa đổi Luật
thì cần nhân rộng phạm vi thí điểm trong thời gian tới.
Đồng chí Vũ Mão, nguyên Chủ nhiệm Ủy ban đối ngoại của
Quốc hội, Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội là người có nhiều năm gắn bó với hoạt
động HĐND bày tỏ về một vài suy nghĩ về việc thí điểm Thành lập Ban Hội đồng
nhân dân cấp xã và Nâng cao chất lượng hoạt động và tổ chức giám sát của Tổ Đại
biểu HĐND tỉnh qua đó đánh giá cao những việc làm của Thường trực HĐND tỉnh
Đồng Nai, thể hiện tư duy sáng tạo trong việc triển khai công việc; tinh thần
trách nhiệm cao, độc lập trong nghiên cứu, đề xuất những vấn đề đòi hỏi bức xúc
của cuộc sống.
Kết thúc Hội nghị, đại biểu cũng thể hiện sự nhiệt tình ủng hộ các cố gắng
của Đồng Nai về những việc làm khai sáng mang tính đi đầu và đề nghị sau Hội nghị tổng kết này, Thường trực HĐND tỉnh Đồng Nai cần có báo
cáo đầy đủ với Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chính phủ để xin chủ trương thí điểm.
Nguyễn Thị Oanh