Thời gian qua, công tác
thu hồi đất được tỉnh quan tâm chỉ đạo thực hiện, qua đó việc thu hồi đất của
các tổ chức, hộ gia đình, cá nhân được thực hiện theo đúng trình tự thủ tục quy
định; quyền lợi của người sử dụng đất bị thu hồi đất để thực hiện các dự án vì
mục đích quốc phòng, an ninh; phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia,
công cộng (theo quy định tại Điều 61, 62 Luật Đất đai) được
bảo đảm. Diện tích thu hồi lớn, đáp ứng được yêu cầu phát triển kinh tế xã hội
trên địa bàn tỉnh, trong đó nhiều dự án với quy mô tính chất quan trọng như:
Xây dựng các tuyến đường giao thông, xây dựng các khu công nghiệp, Cảng hàng
không …Tuy nhiên, qua thời gian áp dụng các quy định nêu trên vào thực tế đã
phát sinh những vướng mắc và tồn tại nhiều bất cập trong quá trình thu hồi đất.
Những tồn tại này xuất phát từ nhiều nguyên nhân, cụ thể như sau:
Quy định trường hợp thu
hồi đất đối với các Dự án: xây dựng khu đô thị mới, khu dân cư nông thôn mới;
chỉnh trang đô thị, khu dân cư nông thôn theo quy định tại điểm d, Khoản 3,
Điều 62 Luật Đất đai chưa xác định
rõ tính chất thương mại có thuộc trường hợp thu hồi hay không, trong khi Điều
73 Luật Đất đai lại chưa quy định cụ thể đối với trường hợp dự án Khu dân cư
thương mại có thuộc đối tượng điều chỉnh của Điều 73 để nhà đầu tư được phép
nhận chuyển nhượng, nhận góp góp để thực hiện dự án hay không. Việc này, đã gây
nhiều khiếu nại phức tạp trong thời gian qua;
Thu hồi đất tại địa bàn Biên Hòa để chính trang đô thị
Về các quyền của người
sử dụng đất sau khi đã có thông báo thu hồi đất: Luật Đất đai và các Nghị định,
Thông tư hướng dẫn thi hành không quy định hạn chế quyền của người sử dụng đất
khi cơ quan nhà nước có thẩm quyền đã ban hành thông báo thu hồi đất. Dẫn tới,
phát sinh nhiều biến động về đất đai (tách thửa, biến động về chủ sử dụng đất),
việc này đã gây rất nhiều khó khăn trong công tác kiểm đếm, xác nhận nguồn gốc
đất, thay đổi đối tượng được bồi thường, hỗ trợ, làm kéo dài thời gian thực
hiện, phát sinh nhiều khoản chi phí về bồi thường, hỗ trợ và tái định cư.
Việc thu hồi đất của hộ
gia đình để xây dựng, cải tạo chỉnh trang đô thị thuộc các dự án trọng điểm vẫn
còn chậm do nhiều nguyên nhân, trong đó có nguyên nhân về định giá đất còn thấp
hơn giá thị trường, công tác bồi thường còn chưa hợp lý và thống nhất, thời
gian bồi thường, giải phóng mặt bằng kéo dài làm chậm tiến độ đầu tư và trong
cùng một thời gian có nhiều dự án triển khai trên địa bàn.
Việc thu hồi đất đối với
các trường hợp vi phạm pháp luật về đất đai rất khó khăn, nhất là các dự án đã
được giao đất, cho thuê đất nhưng không đưa đất vào sử dụng, chậm đưa đất vào
sử dụng do các dự án chưa kết nối được hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội của địa
phương.
Đối với quỹ đất do hết
thời hạn sử dụng đất nhưng không được gia hạn (không phù hợp với quy hoạch của
địa phương) nhưng doanh nghiệp vẫn còn hoạt động, hoặc do cố tình không di dời
gây khó khăn trong việc tiếp nhận mặt bằng. Tài sản trên đất còn khá nhiều nên
công tác di dời đối với các tổ chức này còn nhiều hạn chế. Ngoài ra, có những
trường hợp trước đây là đất do cá nhân đưa đất vào thành lập doanh nghiệp
(không phải là doanh nghiệp tư nhân) do đó, cũng gây ra những khiếu nại liên
quan đến việc thu hồi đất, nhiều trường hợp đề nghị nhà nước trả lại đất cho cá
nhân khi doanh nghiệp không còn hoạt động.
Nguyễn Thị Oanh