Dong Nai Portal

Để công tác PCTN trong hoạt động ban hành văn bản QPPL có hiệu quả, cần phải tiếp tục hoàn thiện các quy định có liên quan, có cơ chế kiểm soát, xác định trách nhiệm, chế tài cụ thể trách nhiệm tổ chức, cá nhân không để tạo ra “kẻ hở”, “hành lang pháp lý” cho hành vi tham nhũng cụ thể của người thực thi công vụ, cụ thể:   

Thứ nhất, Luật PCTN nên xem việc tham nhũng trong xây dựng VBPL là một hành vi cần được nhận diện và xử lý vì tham nhũng trong xây dựng, ban hành văn bản pháp luật tạo “hành lang pháp lý” cho hành vi tham nhũng tham nhũng cụ thể của người thực thi công vụ một cách hệ thống, trong thời gian dài. Tham nhũng trong ban hành VBPL có thể thể hiện dưới hai hình thức: một là quy định tạo lợi thế cho một nhóm cá nhân, tổ chức; hai là, luật hóa các quyền hạn không hợp lý của người thi hành công vụ. Ví dụ như việc đưa ra các yêu cầu, điều kiện khó khăn hoặc ưu đãi đặc biệt cho các dự án đầu tư “sân sau”, công trình xây dựng, CNQSDĐ…, hoặc trao thẩm quyền không hợp lý, chính đáng cho một CQQLNN, cá nhân người có chức vụ trong quá trình thực thi pháp luật, phổ biến là giải quyết TTHC, chuyển “cái khó” về phía người dân, doanh nghiệp hoặc việc chậm thực hiện quy hoạch một khu vực, quy hoạch treo kéo dài dẫn đến khó khăn cho người dân trong xây dựng nhà ở. Tham nhũng trong ban hành quy định, chính sách pháp luật mang lại lợi ích cục bộ, lợi ích nhóm một cách “hợp pháp”, hệ thống cho các cá nhân có động cơ và hành vi tham nhũng ; tham nhũng trong quá trình xây dựng VBQPPL không chỉ ở tầm vĩ mô, mà còn có thể hiện diện ở mỗi cấp, mỗi ngành, liên kết giữa các cấp, ngành khi “lợi ích” xuất hiện. Khi những quy định bất hợp lý, bất khả thi, hoặc quá “hổng”, hoặc không theo kịp thực tiễn cuộc sống được thông qua có thể bị dùng để gây khó khăn cho người dân, tạo điều kiện để trục lợi cho một số cá nhân có chức vụ quyền hạn.

Thứ hai, trong quá trình ban hành VBQPPL phải gắn trách nhiệm PCTN, cần tuân thủ chặt chẽ, thực chất quy trình xây dựng VBPL, đảm bảo đội ngũ người làm nhiệm vụ pháp chế có năng lực phân tích, liêm chính cần thiết để đưa ra nội dung quy định hợp pháp, hợp lý, khách quan; tối thiểu nhất là việc nhận diện và loại bỏ các nội dung quy định trao quyền lực bất hợp lý, quyền lực không đi kèm trách nhiệm cho cá nhân, cơ quan nào đó, yêu cầu, điều kiện phi lý cho công dân, nội dung tạo ra tình trạng cát cứ quyền lực. Đảm bảo sự tham gia ý kiến của đối tượng chịu tác động một cách hiệu quả, công khai, minh bạch, rộng rãi, tránh hình thức, chiếu lệ; qua đó, hạn chế được sự chủ quan, tuỳ tiện trong quá trình xây dựng và đảm bảo cho nhân dân kiểm tra và giám sát việc áp dụng pháp luật. Đồng thời, việc đánh giá tác động văn bản pháp luật phải thực hiện khách quan, khoa học, tránh qua loa, đánh giá trên báo cáo; đảm bảo trách nhiệm giải trình của cơ tham mưu VBPL và cam kết chịu trách nhiệm về VBPL đã được đề ra.

Thứ ba, cần xác định rõ trách nhiệm nếu để xảy ra “lỗ hỏng” tạo ra cơ chế phát sinh tham nhũng, khi có nhiều trường hợp CBCCVC tham nhũng xuất phát từ các quy định pháp luật đó,  thì các tập thể, cá nhân có liên quan trong quá trình đề xuất xây dựng, tham gia ý kiến, thẩm định và ban hành VBPL đó phải chịu trách nhiệm theo mức độ.