ĐBQH, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng, Đại tướng Phan Văn Giang trình bày Tờ trình về dự án Luật
Thời gian qua, hiện nay và sắp tới, an ninh trật tự ở cơ sở có nhiều phức
tạp, bất ngờ. Theo đó, lực lượng này cần thiết để hỗ trợ cho lực lượng chính
quy ở xã, là cánh tay nối dài của công an xã và nó rất chắc địa bàn
cơ sở. Ví dụ tham gia hòa giải, nắm tình hình. Đi vào các thôn bản, nhất là các
xã ở miền Bắc, chỉ cần hỏi gia đình nào đó về một gia đình khác thì họ nắm rất
chắc, họ trả lời rất nhiều, rất rõ ràng. Đó là nét đặc trưng và là văn hóa làng
xã của chúng ta.
Về mối quan hệ giữa lực lượng này với các lực lượng khác, còn các hội
đoàn, tổ chức khác. Nếu một số địa phương có những mô hình đó thì nó vẫn tồn tại
trong phong trào toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc. Về điều tiết sẽ công an và Ủy
ban xã. Nếu có một sự kiện gì đó, nhà nước sẽ huy động toàn bộ hệ thống
chính trị và toàn dân tham gia. Ví dụ cháy rừng, lực lượng này không phải đối
tượng chính quy, không có nhiệm vụ trực tiếp mà chỉ tham gia hỗ trợ. Nhưng nếu
theo Chỉ thị 46 và các chỉ thị của Đảng, Bí thư sẽ chỉ huy trực tiếp, Chủ tịch
là trưởng ban, tất cả đều phải tham gia vào. Nếu có vấn đề nghiêm trọng xảy ra
liên quan trật tự an toàn xã hội, công an sẽ chịu trách nhiệm điều phối. Còn nếu
khẩn cấp về quốc phòng, pháp luật đã quy định, việc điều phối các lực lượng này
cũng rõ ràng. Theo đó không cần phải có quy chế thêm, ở địa phương chủ thể nào
chủ trì thì điều hành. Bản chất lực lượng này là tự nguyện, tự quản và tự
phòng, không phải là luật chính quy.
ĐBQH Nguyễn Công Long, Uỷ viên Thường trực Uỷ ban Tư pháp QH, thuộc đơn vị tỉnh Đồng Nai, tại một buổi họp giám sát của Đoàn ĐBQH tại địa phương
Về nhiệm vụ, lực lượng này phải bám vào 6 nhiệm vụ như của công an nhưng
chỉ tham gia hỗ trợ. Báo cho Công an xã chính quy tình hình có vấn đề gì, an
ninh trật tự ở cơ sở, nếu có xảy ra cháy thì cũng tham gia, chứ không chủ
trì, cũng không thuộc đơn vị chính quy. Trong luật ghi là phải tham gia hỗ
trợ công an xã và công an xã phải điều hành về vấn đề nghiệp vụ, nhiệm vụ để
góp phần quan trọng và hiệu quả cho công an xã hơn. Hiện Bộ Công an không tăng
biên chế công an xã chính quy, chỉ được 5 đồng chí, tới đây được khoảng 8 đồng
chí nhưng cũng không thể đáp ứng tình hình ở địa phương. Vậy nên có lực lượng
này sẽ đúng nghĩa là cánh tay nối dài, nguyên tắc là tự nguyện, tự quản chứ
không phải điều hành bởi Luật viên chức, cán bộ, viên chức nên sẽ không có
lương.
Còn về trang bị và nơi ở. Bây giờ không xây mới, gồm ở công an xã và ở
nhà sinh hoạt cộng đồng. Những chỗ này là tùy tình hình địa phương, Chủ tịch xã
sẽ bố trí địa điểm. Ví dụ nhà sinh hoạt cộng đồng ở Đồng Nai và các tỉnh, địa
phương xa xôi khác, nếu không có ai ở sẽ xuống cấp, bỏ hoang, để trâu, bò vào phá
hỏng. Bây giờ, Bộ Công an ra tiêu chí phải trên 1 nghìn mét vuông cho công an
xã chính quy. Diện tích này rất rộng để chúng ta có thể bố trí vài trường
hợp lực lượng bảo vệ trật tự trị an cơ sở.
Đại biểu Quốc hội thảo luận tại Kỳ họp thứ 5
Về nghiệp vụ, công an sẽ huấn luyện về mặt nghiệp vụ, nhà nước trang bị
về công cụ hỗ trợ và cần có phù hiệu, để có một diện mạo nghiêm túc và bài bản.
Trong hoạt động và người dân sẽ thấy an tâm, tin tưởng hơn khi mà buổi tối đi
tuần tra ở những vùng hẻo lánh, nếu có lực lượng này sẽ rất có tác dụng. Công
tác phối hợp thì cũng đã rõ ràng, trưởng công an xã phải chịu trách nhiệm về điều
hành vấn đề này. Bên cạnh đó, Chủ tịch xã cũng sẽ phải phối hợp trong những điều
kiện, tình huống cụ thể.
Kim Chung