Cùng với quá trình chuyển đổi nền kinh tế theo cơ chế thị trường có sự quản lý của Nhà nước, theo định hướng xã hội chủ nghĩa là quá trình: “xây dựng một nền hành chính trong sạch, có đủ năng lực, sử dụng đúng quyền lực và từng bước hiện đại hoá để quản lý có hiệu quả công việc của Nhà nước”. Mục tiêu của cải cách một bước nền hành chính nhà nước cũng chính là nhằm phục vụ đắc lực cải cách kinh tế, tăng cường năng lực quản lý vĩ mô của Nhà nước đối với nền kinh tế thì trường theo định hướng xã hội chủ nghĩa, phát triển đất nước theo hướng công nghiệp hóa, hiện đại hóa.
Thực trạng bộ mày nhà nước trong những năm vừa qua đối với đất nước ta đã có nhiều tiến bộ trên các lĩnh vực. Quản lý nhà nước bằng pháp luật được tăng cường, dân chủ xã hội chủ nghĩa được phát huy trên nhiều lĩnh vực, trước hết là về kinh tế. Tuy nhiên, tổ chức và hoạt động của bộ máy nhà nước còn bộc lộ nhiều nhược điểm: tổ chức bộ máy nhà nước cồng kềnh, nhiều tầng nấc, công việc chồng chéo và nhiều khi cản trở lẫn nhau….Tình hình trên đặt ra yêu cầu cấp thiết phải cải cách một bước nền hành chính nhà nước theo hướng đổi mới toàn diện cơ cấu tổ chức, chức năng, nhiệm vụ của cả bộ máy nhà nước nói chung và của từng cơ quan trong hệ thống hành pháp nói riêng. Trong thời gian gần đây, Đảng và Nhà nước ta lại đề ra nhiệm vụ cải cách nền hành chính nhà nước với 5 nhiệm vụ trọng tâm, then chốt, trong đó có việc cần phải xây dựng và từng bước hoàn thiện chế độ công vụ và quy chế công chức đi đôi với việc thành lập Tòa án hành chính.
Trên cơ sở đó, tỉnh Đồng Nai đã ban hành Đề án nhằm đẩy mạnh cải cách chế độ công vụ, công chức nhằm xây dựng nền hành chính hiện đại và đội ngũ công chức có chất lượng, tạo sự chuyển biến tích cực về hiệu quả hoạt động bộ máy hành chính của tỉnh, vai trò trách nhiệm của người đứng đầu các đơn vị, địa phương được phát huy hơn trong quá trình thực thi nhiệm vụ, công vụ.
Kết quả nhiệm vụ xác định vị trí việc làm và cơ cấu công chức theo ngạch và các cơ quan, tổ chức ở tỉnh Đồng Nai cho thấy, đến ngày 31/12/2015, Bộ Nội vụ đã phê duyệt danh mục vị trí việc làm trong các cơ quan, tổ chức hành chính tỉnh Đồng Nai kèm theo hợp khung danh mục vị trí việc làm của tỉnh Đồng Nai với 315 vị trí việc làm và trên cơ sở danh mục vị trí việc làm được Bộ Nội vụ phê duyệt. Qua triển khai thực hiện, các sở ngành, đơn vị, địa phương được hướng dẫn, tập huấn để xây dựng và hoàn thiện đề án của đơn vị mình, thực hiện thống kê, rà soát các vị trí việc làm để có căn cứ sắp xếp, phân công công việc khoa học, hiệu quả, tránh trùng lắp cản trở lẫn nhau, trên cơ sở đó gửi về Sở Nội vụ để tổng hợp, báo cáo chung cho toàn tỉnh.
Về công tác đổi mới, nâng cao chất lượng thi tuyển công chức, thi nâng ngạch công chức cho thấy, tỉnh Đồng Nai đã tổ chức thí điểm thi tuyển công chức năm 2013 qua phần mềm máy tính và triển khai thành công tại cấp tỉnh, huyện, xã cho 1.623 thí sinh dự thi với 03 môn (tin học, ngoại ngữ, chuyên ngành). Năm 2014 thi tuyển công chức cấp tỉnh, huyện, xã qua hệ thống phần mềm máy tính cho 1.127 thí sinh. Qua hai năm triển khai thực hiện, tỉnh đã tuyển dụng 605/2.750 thí sinh. Đánh giá một cách tổng quát, việc đổi mới phương pháp thi tuyển, thi nâng ngạch công chức đã đảm bảo tính công khai, dân chủ, minh bạch, khách quan, rút ngắn được thời gian, công sức và tiết kiệm chi phí của thí sinh lẫn Hội đồng tuyển dụng, phát huy được tính ưu việc trong công tác tuyển dụng lựa chọn người có năng lực vào cơ quan nhà nước đảm bảo cho bộ máy nhà nước từ cấp tỉnh, huyện và xã hoạt động ngày càng hiệu lực, hiệu quả đáp ứng nhiệm vụ được giao. Tuy nhiên, kể từ năm 2015, tỉnh Đồng Nai đã tạm ngưng việc tổ chức thi tuyển công chức nguyên nhân do đội ngũ công chức tại các sở, ngành, địa phương, đơn vị từ tỉnh đến cấp xã đều đã đủ. Hiện tại số lượng biên chế của tỉnh đang dư 120 chỉ tiêu so với chỉ tiêu của trung ương. Theo mục tiêu nghị định 108/2014/NĐ-VP về chính sách tinh giản biên chế, đến năm 2021, mỗi năm tỉnh phải tinh giản 10% tổng biên chế được giao. Chính vì vậy, trong thời gian sắp tới, tỉnh Đồng Nai đặt ra yêu cầu nhiệm vụ cấp bách là tinh giản số công chức dôi dư hoặc không đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ theo vị trí việc làm để tinh gọn lại bộ máy theo đúng chủ trương chung.
Đối với việc đổi mới phương thức tuyển chọn chức danh lãnh đạo, quản lý đối với cấp sở, ban ngành và quy chế tập sự lãnh đạo, quản lý, kết quả tháng 1/2014 đã tổ chức thí điểm thi tuyển chức danh lãnh đạo đối với 01 chức danh trưởng phòng, 01 phó giám đốc trung tâm đào tạo - cung ứng lao động kỹ thuật thuộc Ban quản lý các khu công nghiệp; kết quả đã tuyển chọn 01 công chức vào chức danh trưởng phòng trong số 03 ứng viên đã dự thi, 01 công chức vào chức danh phó giám đốc trung tâm trong 02 ứng viên dự thi. Quý I/2015, Khu bảo tồn Thiên nhiên - Văn hóa Đồng Nai đã tổ chức thi tuyển chức danh lãnh đạo quản lý cấp phòng, kết quả đã tuyển chọn 01 viên chức vào chức danh Phó Trưởng phòng Bảo Tồn -Thiên nhiên và hợp tác, 01 viên chức vào chức danh Phó Giám đốc Trung tâm Sinh thái - Văn hóa - Lịch sử chiến khu Đ trong tổng số 4 ứng viên dự thi. Tuy nhiên, mới đây, thực hiện ý kiến chỉ đạo của Bộ Chính trị về việc không tổ chức thi tuyển theo đề án do các địa phương, đơn vị tự xây dựng để nghiên cứu, ban hành đề án chung thực hiện trên toàn quốc. Vì vậy, UBND tỉnh đã kịp thời có văn bản chỉ đạo các đơn vị, địa phương tạm ngưng triển khai. Như vậy, trong thời gian sắp tới, khi chủ trương này được tiếp tục triển khai, dự kiến chất lượng nguồn nhân lực trong hệ thống cơ quan nhà nước sẽ được trẻ hóa và nâng lên để tiếp tục đáp ứng chương trình tổng thể về cải cách hành chính của tỉnh giai đoạn 2011-2020.
Để thực hiện chương trình tổng thể cải cách hành chính nói chung, cũng như cải cách chế độ công vụ, công chức nói riêng, tất yếu không thể thiếu việc đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong việc thực thi công vụ của các cơ quan, đơn vị. Theo đó, việc đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin giúp nâng cao hiệu quả xử lý công vụ, rút ngắn thời gian, tăng hiệu quả trao đổi thông tin giữa các cơ quan, đơn vị có liên quan. Trong đó, việc quản lý dữ liệu cán bộ, công chức, viên chức trên địa bàn tỉnh Đồng Nai đã cập nhật tại phần mềm quản lý hồ sơ chạy thử nghiệm do Bộ Nội vụ hỗ trợ để khai thác và sử dụng, làm cơ sở báo cáo Bộ Nội vụ sửa các lỗi phát sinh trong truy xuất dữ liệu nhằm hoàn thiện ứng dụng trước khi được chính thức triển khai đưa vào sử dụng. Không chỉ thực hiện các ứng dụng do trung ương chỉ đạo, đối với tỉnh Đồng Nai cũng đã chủ động, linh hoạt trong việc triển khai các ứng dụng trong phạm vi của tỉnh. UBND tỉnh phê duyệt đề án “Tin học hóa của ngành Nội vụ” trong đó xây dựng 06 chương trình phềm mềm cụ thể về kết nối cơ sở dữ liệu quản lý CBCC trên phạm vi toàn tỉnh; phần mềm quản lý tổ chức và biên chế; phần mềm quản lý công tác đào tạo, bồi dưỡng CBCCVC; phần mềm quản lý thành viên UBND tỉnh và đại biểu HĐND các cấp; phần mềm quản lý công tác thi đua, khen thưởng. Hiện nay, các chương trình này đều đang được chạy thử nhiệm, dự kiến trong 6 tháng cuối năm 2016 sẽ triển khai rộng rãi đến các đơn vị, địa phương trong tỉnh.
Đánh giá một cách tổng quát, công tác cải cách chế độ công vụ, công chức gắn với cải cách hành chính đang được Tỉnh ủy, Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân tỉnh xác định là nhiệm vụ đột phá trong các chương trình phát triển kinh tế-xã hội của tỉnh. Những năm qua, công tác cải cách hành chính của tỉnh đạt nhiều kết quả: triển khai đề án một cửa liên thông hiện đại đến 20 sở ngành, 11 huyện, 171 xã, hàng năm xác định chỉ số cải cách hành chính của các sở ban ngành, UBND cấp huyện; triển khai kết quả lấy ý kiến người dân đối với dịch vụ công và đối với CBCC cung cấp; đánh giá công vụ hàng năm đối với các sở, ngành, đơn vị sự nghiệp thuộc tỉnh và UBND cấp huyện nhằm xây dựng bộ máy kiểm tra-giám sát nội bộ, nâng cao hiệu quả, hiệu lực trong thực thi công vụ. Kết quả, nhiều năm liền Bộ Nội vụ đánh giá cao việc cải cách hành chính của tỉnh, thể hiện qua việc xác định chỉ số cải cách hành chính của tỉnh năm sau cao hơn năm trước. Năm 2013 tỉnh Đồng Nai được xếp hành 17/63, tăng 26 bậc so với năm 2012; năm 2014 xếp thứ 04/63, tăng 13 bậc so với năm 2013. Bên cạnh đó, UBND tỉnh ban hành bộ tiêu chí đánh giá, phân loại kết quả thực hiện nhiệm vụ cải cách hành chính được áp dụng cho từng cấp hành chính.
Kim Chung