Nghị quyết số 96/2023/QH15 của Quốc hội quy định rõ về mục đích, đối tượng,
thời hạn và thời điểm tổ chức lấy
phiếu tín nhiệm đối với Hội đồng nhân dân cấp tỉnh, cấp huyện. Cụ thể, về mục đích việc lấy phiếu tín nhiệm,
bỏ phiếu tín nhiệm là nhằm nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động giám sát của
Quốc hội, Hội đồng nhân dân; nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của bộ máy
nhà nước; đánh giá uy tín và kết quả thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn được giao của
người được lấy phiếu tín nhiệm, bỏ phiếu tín nhiệm, làm cơ sở để cơ quan, tổ chức có thẩm quyền
xem xét quy hoạch, đào tạo, bồi dưỡng, bố trí, sử dụng cán bộ. Đối tượng lấy phiếu tín nhiệm là Chủ
tịch Hội đồng nhân dân, Phó Chủ tịch Hội đồng nhân dân, Trưởng Ban của Hội đồng
nhân dân
cấp tỉnh, cấp huyện.
Chủ tịch Ủy ban nhân dân, Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân,
các
Ủy viên Ủy
ban nhân dân
cấp tỉnh, cấp huyện;
thời gian tổ chức lấy phiếu tín nhiệm một lần trong mỗi nhiệm kỳ
vào kỳ họp cuối năm thứ ba của nhiệm kỳ.
Bên cạnh đó, nghị quyết cũng quy định việc
tổ chức lấy phiếu
tín nhiệm, bỏ phiếu tín nhiệm phải đảm bảo dân chủ, khách quan, công tâm, công
khai, minh bạch, đánh giá đúng thực chất kết quả thực
hiện nhiệm vụ, quyền hạn và phẩm chất chính trị, đạo đức, lối sống của người được
lấy phiếu tín nhiệm, bỏ phiếu tín nhiệm. Về trách nhiệm
của cơ quan, tổ chức, cá nhân trong việc lấy phiếu tín nhiệm, bỏ phiếu tín nhiệm
bảo đảm đúng đối tượng,
nguyên tắc, thời hạn và quy trình theo quy định của Nghị quyết và quy định khác
của pháp luật có liên
quan. Đại biểu Hội đồng nhân dân có trách nhiệm tham gia lấy phiếu tín nhiệm, bỏ
phiếu tín nhiệm, cân nhắc thận trọng, khách quan, công tâm, công bằng khi thể
hiện mức độ tín nhiệm “tín nhiệm cao”, “tín nhiệm”, “tín nhiệm thấp”.
Người được lấy phiếu tín nhiệm phải báo cáo đầy đủ, trung thực kết quả thực hiện
nhiệm vụ, quyền hạn được giao, phẩm chất chính trị, đạo đức, lối sống, kê khai
tài sản, thu nhập, những hạn chế, thiếu sót, phương hướng khắc phục và giải
trình đầy đủ các nội dung mà cử tri và Nhân dân có ý kiến hoặc đại biểu Hội đồng nhân dân yêu cầu
(nếu có). Nghiêm cấm người được lấy
phiếu tín nhiệm, bỏ phiếu tín nhiệm vận động hoặc có hành vi trái pháp luật
như: hứa tặng, cho, ủng hộ tiền,
tài sản, lợi ích vật chất, lôi kéo, mua chuộc nhằm tác động đến đại biểu Hội
đồng nhân dân trong quá trình lấy phiếu tín nhiệm, bỏ phiếu tín nhiệm. Kết quả lấy phiếu
tín nhiệm được sử dụng để đánh giá cán bộ, làm cơ sở cho công tác quy hoạch, điều
động, bổ nhiệm, giới thiệu cán bộ ứng cử, miễn nhiệm và thực hiện chế độ, chính
sách đối với cán bộ và được công khai trên phương
tiện thông tin đại chúng để cử tri và Nhân dân biết.
Ngoài những quy định nêu trên, Nghị quyết số 96/2023/QH15
có một số thay đổi so với Nghị quyết số
85/2014/QH13 ngày 28/11/2014 của Quốc hội để bảo đảm đồng bộ, thống nhất với Quy định số 96-QĐ/TW của Trung ương, như: phạm vi đối tượng được lấy phiếu tín nhiệm chỉ thực hiện
tại Hội đồng nhân dân cấp tỉnh, cấp huyện, không quy định Hội đồng nhân dân cấp xã lấy phiếu tín
nhiệm đối với cán bộ cấp xã; không lấy phiếu tín nhiệm đối với người đã có
thông báo nghỉ công tác chờ nghỉ hưu hoặc được bổ nhiệm, bầu cử trong năm lấy
phiếu tín nhiệm, người ốm, người có đơn xin từ chức… Về quy trình lấy phiếu tín
nhiệm bổ sung quy định, phiên họp lấy phiếu tín nhiệm chỉ được tiến hành khi có
ít nhất 2/3 tổng số đại biểu tham dự; tỷ lệ tín nhiệm được tính trên tổng số đại
biểu Hội đồng nhân dân tham gia lấy phiếu tín nhiệm, thay vì tính trên tổng số
đại biểu đại biểu Hội đồng nhân dân như trước đây. Hệ quả đối với người được lấy được lấy phiếu tín nhiệm cũng được thực hiện theo Quy định 96-QĐ/TW, theo đó, trường
hợp người được lấy phiếu tín nhiệm có quá nửa đến dưới hai phần ba tổng số phiếu
đánh giá “tín nhiệm thấp” thì có thể xin từ chức; trường
hợp có từ hai phần ba tổng số phiếu đánh giá “tín nhiệm thấp” trở lên thì tiến hành miễn nhiệm tại kỳ họp Hội
đồng nhân dân.
Xác định việc lấy phiếu tín nhiệm tại kỳ họp
cuối năm 2023 của HĐND tỉnh là công việc
hệ trọng và ý nghĩa trong hoạt động dân cử, Thường
trực HĐND tỉnh đã triển khai Nghị quyết số 96/2023/QH15 đến các
Ban, các Tổ đại biểu, đại biểu HĐND tỉnh, Văn
phòng Đoàn ĐBQH và HĐND tỉnh và Thường
trực HĐND cấp huyện. Đồng thời, đề nghị phải có sự chuẩn bị thận trọng, chu
đáo, thực hiện nghiêm túc, đúng mục đích, nguyên tắc, quy trình theo quy định. Đại
biểu HĐND tỉnh phải thận trọng, khách quan, công tâm và chính xác khi thực hiện
trọng trách cao cả của mình với ý nghĩa chính trị to lớn và phản ánh được ý
chí, nguyện vọng của cử tri. Giúp cho người được lấy phiếu tín nhiệm thấy được
mức độ tín nhiệm của mình để tiếp tục phấn đấu, rèn luyện, nâng cao năng lực,
trách nhiệm, nâng cao hiệu quả công tác trong thời gian tới. Đảm bảo kết quả lấy
phiếu tín nhiệm của Hội đồng nhân dân là cơ sở để cơ quan có thẩm quyền về công
tác cán bộ xem xét, đánh giá, góp phần nâng cao hiệu quả công tác cán bộ tại địa
phương.
Xuân Huyên