Công tác quản lý đất đai trên địa bàn tỉnh Đồng Nai trong thời gian qua đã có nhiều tiến bộ, góp phần đáng kể vào sự phát triển kinh tế và ổn định xã hội. Đất đai ngày càng được sử dụng tiết kiệm, hiệu quả, phát huy nguồn lực trong phát triển kinh tế xã hội, khuyến khích người sử dụng đất đầu tư, khai thác tiềm năng của đất. Hiệu quả sử dụng đất đã góp phần quan trọng vào nguồn thu ngân sách để phục vụ đầu tư, tăng trường kinh tế xã hội của tỉnh. Công tác quản lý nhà nước về đất đai có những bước phát triển đáng kể, từng bước đi vào nề nếp, ổn định. Công tác cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất được quan tâm, đến nay đã cơ bản hoàn thành công tác cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất tại nông thôn, giúp người sử dụng đất yên tâm đầu tư sản xuất, ổn định đời sống. Công tác lập và điều chỉnh quy hoạch, kế họach sử dụng đất 3 cấp đã hoàn thành, là công cụ hữu hiệu để quản lý nhà nước về đất đai, phân bổ quỹ đất cho nhu cầu phát triển của các ngành kinh tế là căn cứ pháp lý cho công tác giao đất, cho thuê đất, chuyển mục đích sử dụng đất, thu hồi đất và tạo nguồn thu cho ngân sách địa phương. Công tác giao đất, cho thuê đất, chuyển mục đích sử dụng đất, thu hồi đất được thực hiện kịp thời, đúng quy định, góp phần đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế xã hội và an ninh quốc phòng.
Bên cạnh những kết quả đạt được, công tác quản lý và sử dụng đất còn có những hạn chế và tồn tại, như: Chất lượng một số quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất chưa cao, dự báo nhu cầu sử dụng đất cho các mục tiêu phát triển chưa sát với thực tế, thiếu đồng bộ giữa quy họach sử dụng đất với các quy hoạch chuyên ngành khác dẫn đến tình trạng vừa thiếu quỹ đất phải bổ sung, nhưng cũng còn nhiều dự án chậm triển khai, do vậy phải điều chỉnh nhiều lần. Một số địa phương chưa thực hiện công bố quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất đúng quy định, dẫn đến người sử dụng đất thiếu thông tin về quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất, không an tâm. Hiệu quả kinh tế trong việc sử dụng đất nông nghiệp còn thầp, đất đô thị chưa được sử dụng hợp lý, tiết kiệm, đất dân cư nông thôn chưa được quy hoạch chặt chẽ, hạ tầng kỹ thuật còn yếu kém. Tình trạng buông lỏng quản lý đất đai còn diễn ra khá phổ biến, sử dụng đất sai mục đích, chuyển quyền sử dụng đất trái pháp luật chưa xử lý dứt điểm.
Quy hoạch sử dụng đất tỉnh Đồng Nai giai đoạn 1996-2010 đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 561/QĐ-TTg ngày 7/7/1998, nhưng do có những thay đổi trong quá trình phát triển kinh tế xã hội, đòi hỏi quy hoạch sử dụng đất của tỉnh phải điều chỉnh cho phù hợp. Do vậy năm 2004 tỉnh đã tiến hành điều chỉnh quy hoạch sử dụng đất và đã được Chính phủ phê duyệt tại Nghị quyết số 29/2007/NQ-CP. Gần đây trước sự phát triển mạnh mẽ của nền kinh tế trong khu vực kinh tế trọng điểm phía Nam nói chung, tỉnh Đồng Nai nói riêng, UBND tỉnh chỉ đạo tiếp tục điều chỉnh quy hoạch sử dụng đất đến năm 2010, kế hoạch sử dụng đất cho giai đoạn 2008-2010, hiện nay đã thông qua HĐND tỉnh và đang trình Chính phủ phê duyệt. Bên cạnh những kết quả đã đạt được, công tác quy hoạch, kế hoạch còn một số hạn chế, như: tính khả thi của phương án quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất chưa cao, quy hoạch sử dụng đất giữa các cấp còn có nơi chưa thống nhất, quy hoạch sử dụng đất và các quy hoạch chuyên ngành khác còn chồng chéo, tình trạng các dự án đã ghi trong quy hoạch, kế hoạch nhưng chậm triển khai còn gây nhiều bức xúc trong nhân dân. Tình trạng tự ý chuyển mục đích không đúng với quy hoạch, xây dựng công trình trái phép vẫn diễn ra và có xu hướng ngày càng tăng. Nguyên nhân của những tồn tại nêu trên chủ yếu do chưa thực hiện được việc dự báo nhu cầu sử dụng đất cho các ngành kinh tế trong một thời gian dài, làm ảnh hưởng tới tính khả thi của dự án quy hoạch. Việc lập quy hoạch sử dụng đất các cấp cũng như các quy hoạch chuyên ngành khác chưa đồng bộ, việc cập nhật các quy hoạch chuyên ngành khác vào quy hoạch sử dụng đất chưa thực hiện thường xuyên. Nội dung và phương pháp lập quy hoạch sử dụng đất cũng còn một số hạn chế, công tác quản lý đất đai của các phường, xã, thị trấn còn lỏng lẻo.
Trong thời gian qua trên địa bàn tỉnh Đồng Nai đã thực hiện rà soát các dự án chậm triển khai để kiến nghị Chủ tịch UBND tỉnh xử lý, trong đó đã đề nghị hủy bỏ quy hoạch hoặc chuyển sang thực hiện sau năm 2010 là 371 dự án với tổng diện tích 7.389 ha, trong đó có 74 dự án xin chuyển sang sau năm 2010 và 297 dự án đề nghị hủy bỏ. Các dự án chậm triển khai sau giao đất, cho thuê đất cũng còn khá nhiều, Sở Tài nguyên Môi trường đã tổ chức kiểm tra sau giao đất, cho thuê đất của 40 doanh nghiệp với tổng diện tích 279,23 ha; kết quả có 110,29 ha thuộc 16 doanh nghiệp chậm đưa đất vào sử dụng (quá 12 tháng theo luật định), trong đó có 77,1 ha chưa hoàn thành bồi thường thuộc 12 doanh nghiệp, có 1 doanh nghiệp đồng ý trả lại nhà nước, 01 doanh nghiệp phải thu hồi, 2 doanh nghiệp UBND tỉnh cho thay đổi mục tiêu đầu tư, 01 doanh nghiệp không phù hợp quy hoạch.
Nguyễn Thị Phi