Thực hiện chương trình làm việc và chương trình giám sát đã đề ra, đoàn công tác của Thường trực Hội đồng nhân dân tỉnh do ông Phạm Ngọc Tuấn, Ủy viên Thường trực kiêm Trưởng ban Pháp chế HĐND tỉnh làm Trưởng đoàn đã tổ chức làm việc để đánh giá về tổ chức và kết quả hoạt động của Thường trực HĐND huyện và Ban HĐND các xã, thị trấn trên địa bàn huyện Xuân Lộc. Đây là địa phương thứ hai Thường trực HĐND tỉnh tổ chức làm việc về cùng nội dung.
Quá trình làm việc, đoàn đánh giá và ghi nhận nhiều thành công trong tổ chức, hoạt động của HĐND huyện và các Ban HĐND xã, thị trấn thuộc địa bàn Xuân Lộc. Về tổ chức của HĐND huyện, tại kỳ họp thứ nhất, HĐND huyện Xuân Lộc khóa V, nhiệm kỳ 2011-2016 đã bầu đủ các chức danh Thường trực HĐND huyện bao gồm: Chủ tịch, Phó Chủ tịch, Ủy viên Thường trực HĐND huyện; hai Ban HĐND huyện bao gồm: Ban Kinh tế Xã hội và Ban Pháp chế đều có 07 thành viên trong đó 02 Phó Ban hoạt động chuyên trách. Đối với HĐND cấp xã, toàn huyện đã thành lập 15 Ban HĐND xã tại HĐND 15 xã và thị trấn Gia Ray. Nhìn chung, mỗi Ban HĐND xã, thị trấn được cơ cấu 01 Trưởng Ban là Phó Chủ tịch HĐND hoạt động kiêm nhiệm, 01 Phó trưởng Ban hoạt động chuyên trách (trừ Ban HĐND xã Xuân Thọ cơ cấu Phó Chủ tịch UBMTTQVN xã là Phó Trưởng Ban); về số lượng thành viên các Ban HĐND, có 05/15 Ban HĐND xã có 07 thành viên, 10/15 Ban HĐND xã có 05 thành viên đều là đại biểu HĐND đang công tác tại các cơ quan Mặt trận, đoàn thể, các doanh nghiệp và những đại biểu đã nghỉ hưu có kinh nghiệm thực tế và gắn bó với hoạt động của HĐND.
Về kết quả hoạt động, căn cứ chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của HĐND, từ đầu nhiệm kỳ đến nay, Hội đồng nhân dân huyện đã tổ chức 4 kỳ họp (trong đó có 01 kỳ họp bất thường), thông qua tổng cộng 22 Nghị quyết trong đó có 07 Nghị quyết chuyên đề. Những vấn đề được Hội đồng nhân dân quyết định đều phù hợp chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước và hợp với lòng dân góp phần phát triển kinh tế - xã hội, quốc phòng - an ninh trên địa bàn huyện. Trong hoạt động giám sát, khảo sát, Thường trực HĐND và hai Ban HĐND tổ chức 25 cuộc trên các lĩnh vực trong đó lĩnh vực kinh tế 09 nội dung, lĩnh vực Văn hóa Xã hội 09 nội dung và lĩnh vực quốc phòng - an ninh chấp hành pháp luật 06 nội dung. Các nội dung kiến nghị trong quá trình giám sát được Thường trực HĐND, 02 Ban HĐND huyện thường xuyên theo dõi, đôn đốc để nắm tình hình, tiến độ và kết quả tiếp thu, triển khai thực hiện của đơn vị chịu sự giám sát và các đơn vị có liên quan. Trong hoạt động tiếp xúc cử tri, tiếp công dân và xử lý khiếu nại, tố cáo, Thường trực HĐND huyện đã phối hợp với UBND, UBMTTQVN huyện và các xã, thị trấn tổ chức 8 đợt tiếp xúc cử tri cho đại biểu Quốc hội, đại biểu HĐND tỉnh, huyện tiếp xúc cử tri trước và sau các kỳ họp Quốc hội, Hội đồng nhân dân với khoảng 5.000 lượt cử tri tham dự, đóng góp trên 540 ý kiến; Thường trực và hai Ban HĐND huyện đã tiếp 42 lượt công dân tại phòng tiếp dân của huyện; tiếp nhận, xử lý 22 đơn khiếu nại, tố cáo của công dân theo đúng quy định.
Ban HĐND xã, thị trấn đã tổ chức được 121 đoàn giám sát, khảo sát đối với các lĩnh vực của đời sống xã hội (Thường trực HĐND 15 xã, thị trấn đã thành lập được 103 đoàn giám sát). Quy trình thành lập đoàn khảo sát, giám sát được tổ chức chặt chẽ, khoa học từ khâu chọn nội dung, một số Ban HĐND tổ chức khảo sát trước khi tiến hành giám sát để nắm tình hình, giúp cho hoạt động giám sát đạt hiệu quả hơn. Sau giám sát, tùy thuộc vào năng lực chuyên môn của từng thành viên, Ban HĐND các xã, thị trấn giao cho thành viên Ban theo dõi các đơn vị thực hiện kết luận sau giám sát. Hoạt động thẩm tra của các Ban HĐND xã, thị trấn cơ bản đáp ứng với yêu cầu qua đó giúp cho hoạt động giám sát của HĐND cấp xã toàn diện, đầy đủ phục vụ cho việc quyết định các vấn đề tại kỳ họp. Các Ban HĐND xã, thị trấn cũng đã thẩm tra 183 văn bản các loại gồm tờ trình, báo cáo, đề án và dự thảo nghị quyết. Với những kết quả này cho thấy, các Ban HĐND cấp xã tại địa bàn Xuân Lộc đã xác định rõ chức năng, nhiệm vụ của mình, triển khai các hoạt động không trùng lắp với Thường trực HĐND cùng cấp và phù hợp với yêu cầu của tình hình thực tế trên địa bàn.
Các đồng chí là Trưởng, phó các Ban HĐND xã, thị trấn tham dự
buổi làm việc của Thường trực HĐND tỉnh Liên quan đến hoạt động giám sát của các Ban HĐND cấp xã, có một số ý kiến trao đổi xoay quanh việc: Thường trực HĐND và Ban, chủ thể nào nên tổ chức hoạt động giám sát nhiều hơn? Ý kiến nghiêng về Thường trực HĐND giám sát nhiều hơn cho rằng vì hoạt động giám sát của Thường trực HĐND đã được quy định trong Luật và quy chế trong khi giám sát của Ban HĐND là hoạt động mang tính thí điểm. Ý kiến cho rằng Ban HĐND nên tăng cường giám sát vì Ban mang sức mạnh tập thể, tổ chức giám sát sẽ mang tính chuyên sâu hơn và hiệu quả từ hoạt động giám sát của Ban HĐND đã được chứng minh. Về vấn đề này, tùy thuộc vào tình hình cụ thể của địa bàn cũng như thực lực của các chủ thể tiến hành hoạt động giám sát.
Mặc dù đạt được nhiều thành công nhưng Ban HĐND xã, thị trấn trên địa bàn Xuân Lộc vẫn còn tồn tại một số vấn đề cần được khắc phục trong thời gian tới. Đó là việc phần lớn nhân sự của Ban HĐND xã, thị trấn mới được bầu, thành viên của Ban HĐND hoạt động kiêm nhiệm, còn nhiều hạn chế trong chuyên môn nghiệp vụ trên lĩnh vực HĐND do đó có những ảnh hưởng nhất định đến công tác giám sát. Một số Ban HĐND cấp xã chưa thực hiện tốt việc đôn đốc các cơ quan đơn vị chịu sự giám sát gửi báo cáo phục vụ cho đoàn giám sát và theo dõi thực hiện các kiến nghị sau giám sát. Đặc biệt, về cơ cấu tổ chức, huyện Xuân Lộc có 01 Ban HĐND xã Xuân Thọ bố trí Phó Chủ tịch UBMTTQVN xã kiêm Phó Trưởng Ban HĐND xã là chưa đúng hướng dẫn và chưa đảm bảo có Phó Trưởng Ban hoạt động chuyên trách để nâng cao chất lượng hoạt động của Ban HĐND. Bên cạnh đó là hạn chế trong việc áp dụng các quy định hiện hành về chế độ cho Ban HĐND cấp xã.
Từ những vấn đề làm rõ trong quá trình làm việc, Thường trực HĐND tỉnh đã kiến nghị với UBND tỉnh chỉ đạo rà soát để có hướng dẫn đảm bảo thực hiện đúng quy định về chế độ, chính sách đối với Phó Trưởng Ban HĐND xã, phường, thị trấn và đảm bảo sự thống nhất trên địa bàn tỉnh. Kiến nghị này xuất phát từ việc hiện nay, tại một số địa phương việc vận dụng thực hiện quyết định số 09/2011/QĐ-UBND ngày 29/01/2011 của UBND tỉnh về một số khoản chi cho hoạt động của Hội đồng nhân dân và Quyết định số 59/2011/QĐ-UBND ngày 05/10/2011 của UBND tỉnh về việc quy định chức danh, chế độ, chính sách đối với Phó Trưởng Ban HĐND xã, phường, thị trấn gặp lúng túng. Một số nơi vẫn áp dụng mức chi phụ cấp trách nhiệm công việc kiêm nhiệm cho Phó Trưởng ban HĐND cấp xã (thí điểm) bằng 0,2 so với mức lương tối thiểu trong khi hiện nay chức danh này hoạt động chuyên trách và đã được quy định mức phụ cấp tổng cộng bằng 1,58 hệ số lương tối thiểu.
Đối với Thường trực HĐND huyện Xuân Lộc, Thường trực HĐND tỉnh đề nghị có sự phân công thành viên theo địa bàn để phối hợp, hỗ trợ cho hoạt động của các Ban HĐND các xã, thị trấn đồng thời phối hợp, hỗ trợ để Ban HĐND Xuân Thọ thực hiện việc bố trí đúng, đủ các chức danh Phó Trưởng Ban HĐND trực Tỉnh ủy và hướng dẫn của Thường trực HĐND tỉnh.
Thường trực HĐND tỉnh cũng đề nghị Ban HĐND các xã, thị trấn rà soát chương trình hoạt động đã đề ra, tiếp tục tổ chức các đoàn giám sát của Ban HĐND, quan tâm hơn đến công tác theo dõi, đôn đốc thực hiện các kiến nghị sau giám sát cũng như đảm bảo chất lượng của các báo cáo thẩm tra. Đối với UBND các xã, thị trấn Gia Ray, Thường trực HĐND tỉnh cũng đề nghị UBND các xã, thị trấn Gia Ray thực hiện việc cung cấp các thông tin, tài liệu tham khảo đến Ban HĐND xã; đảm bảo thông tin được cung cấp thường xuyên, đầy đủ nhằm phục vụ cho hoạt động của Ban thuận lợi, hiệu quả hơn trong thời gian tới.
Nguyễn Thị Oanh