Góp ý sửa đổi Luật Dân quân tự vệ

Đăng ngày: 11/07/2019
​Đề nghị cơ quan soạn thảo nghiên cứu, quy định chặt chẽ hơn về vị trí, chức năng của Dân quân tự vệ theo hướng chuyển giải thích cụm từ “dân quân”, “tự vệ” về Điều Giải thích từ ngữ. Vì đây là vấn đề cơ bản để quy định cụ thể nhiệm vụ và các nội dung khác của dự thảo Luật.

     Theo dự thảo, tự vệ là lực lượng được tuyển chọn ở cơ quan của Nhà nước, tổ chức chính trị, tổ chức chính trị - xã hội, đơn vị sự nghiệp, tổ chức kinh tế”. Trên thực tế, có đơn vị sự nghiệp tương đương cấp sở cần phải lực lượng tự vệ tương xứng như: Ban Quản lý các Khu công nghiệp của các tỉnh, thành phố là đơn vị sự nghiệp nhưng nếu chỉ tổ chức tự vệ như các đơn vị sự nghiệp cấp sở; đồng thời tự vệ ở các Công ty thuộc Ban quản lý các khu công nghiệp được thành lập, chịu sự quản lý của cấp phường, xã, huyện, thành phố như dự thảo thì không đảm đương được nhiệm vụ, thiếu sự liên kết vì Ban Quản lý các Khu công nghiệp quản lý doanh nghiệp trên địa bàn nhiều xã, phường khác nhau. Một số địa phương có số lượng các khu, Công nghiệp, cụm Công nghiệp rất lớn (Đồng Nai có hơn 30 Khu công nghiệp) Trong khi đó, tình hình an ninh, trật tự ở các Khu công nghiệp luôn tiềm ẩn nhiều yếu tố phức tạp, cần phải có sự tự quản cũng như quản lý kịp thời, hiệu quả. Do đó, đề nghị quy định thêm về tự vệ ở các Khu công nghiệp. 
    Lực lượng Dân quân được tuyển chọn ở xã; lực lượng tự vệ được tuyển chọn ở cơ quan, tổ chức. Như vậy, theo Điều 2, Dân quân và Tự vệ là hai chủ thể khác nhau và trên thực tế vẫn được hiểu là hai chủ thể và cùng chung một nhiệm vụ. Tuy nhiên, xuyên suốt dự thảo đều gọi chung là Dân quân tự vệ. Do đó đề nghị tách thành 02 khái niệm và viết đi liền nhau thành "Dân quân, Tự vệ".
     2. Về nguyên tắc tổ chức, hoạt động của Dân quân tự vệ (Điều 4)
     Đề nghị cơ quan soạn thảo xem xét bỏ quy định “trực tiếp là sự lãnh đạo, chỉ đạo của Đảng đoàn, Ban cán sự Đảng”. Vì quy định trên đã có đề cập đến sự lãnh đạo, chỉ đạo trực tiếp của cấp ủy Đảng, còn Đảng đoàn, Ban cán sự Đảng (cơ quan trung ương) chủ yếu thực hiện chức năng, nhiệm vụ tham mưu và tổ chức thực hiện ở tầm vĩ mô, không phải là tổ chức Đảng cấp trên của cơ sở.
     Tương tự như trên, Điều 21 quy định về Ban chỉ huy quân sự cơ quan, tổ chức, đề nghị bỏ chức năng, nhiệm vụ tham mưu cho Đảng đoàn, Ban cán sự Đảng; chỉ cần quy định tham mưu cho cấp ủy Đảng là đủ.
    Dẫn chứng cụ thể: Ban chỉ huy quân sự của cơ quan Văn phòng HĐND và UBND (cơ quan quản lý về mặt tổ chức biên chế các đồng chí lãnh đạo HĐND và UBND) chỉ cần báo cáo với Đảng ủy Văn phòng; không cần phải báo cáo Đảng đoàn HĐND vì Đảng đoàn được giao nhiệm vụ lãnh đạo HĐND và Ban Cán sự Đảng UBND vì Ban Cán sự Đảng lãnh đạo các Thành viên UBND.
    3. Ngày truyền thống của Dân quân tự vệ (Điều 7)
     Thường trực HĐND tỉnh thống nhất lấy ngày 28 tháng 3 hằng năm là Ngày truyền thống của Dân quân tự vệ. Tuy nhiên, quy định Ủy ban nhân dân các cấp, cơ quan, tổ chức có trách nhiệm chỉ đạo, tổ chức kỷ niệm Ngày truyền thống của Dân quân tự vệ cần bổ sung nội dung  ”một cách phù hợp với điều kiện, tình hình” để tránh việc một ngày truyền thống nhưng nhiều cấp cùng tổ chức kỷ niệm đồng thời tránh tình trạng lãng phí do có nhiều ngày truyền thống, nhiều lễ hội của nhiều ngành, nhiều địa phương.
    4. Đăng ký công dân thực hiện nghĩa vụ tham gia Dân quân tự vệ, quản lý Dân quân tự vệ (Điều 9)
    Khoản 2 quy định chưa rõ công dân trong độ tuổi thực hiện nghĩa vụ tham gia Dân quân tự vệ khi thay đổi nơi cư trú hoặc nơi làm việc sẽ phải kỳ nghĩa vụ tham gia dân quân tự vệ như thế nào.
    Cách diễn đạt như dự thảo có thể dẫn đến cách hiểu: Khi thay đổi nơi cư trú hoặc nơi làm việc, công dân sẽ phải đến đồng thời cả hai nơi: Ủy ban nhân dân cấp xã, Ủy ban nhân dân cấp huyện nơi chưa tổ chức đơn vị hành chính cấp xã và cơ quan, tổ chức nơi cư trú hoặc nơi làm việc mới.
     Do đó, để tương xứng, ở vế thứ hai, nơi công dân chuyển đến cần thêm từ hoặc từ đó diễn đạt lại như sau: ”Công dân trong độ tuổi thực hiện nghĩa vụ tham gia Dân quân tự vệ khi thay đổi nơi cư trú hoặc nơi làm việc phải đến đăng ký với Ủy ban nhân dân cấp xã, Ủy ban nhân dân cấp huyện nơi chưa tổ chức đơn vị hành chính cấp xã hoặc cơ quan, tổ chức nơi cư trú hoặc nơi làm việc mới”.
    5. Các hành vi bị nghiêm cấm (Điều 15)
    Đề nghị bổ sung 01 hành vi xúi giục thực hiện các hành vi bị cấm tại Khoản 2 "Trốn tránh, chống đối, cản trở việc thực hiện nghĩa vụ tham gia Dân quân tự vệ, tổ chức, huấn luyện, hoạt động của Dân quân tự vệ."
    5. Về Ban chỉ huy quân sự cấp xã, thôn đội trưởng (Điều 20)
    Đề nghị cơ quan soạn thảo không quy định “Phó Chỉ huy trưởng là người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã” tại Điểm d Khoản 1 cho phù hợp với hệ thống pháp luật hiện hành.
    Hiện nay, có nhiều địa phương không quy định Phó Chỉ huy trưởng là người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã. Mặt khác, quy định mới của Chính phủ về những người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã (Nghị định số 34/2019/NĐ-CP) đã cắt giảm số lượng những người này tương đối nhiều nhằm thực hiện chủ trương chung hiện nay về tinh gọn bộ máy, tinh giản biên chế.
     6. Chế độ, chính sách đối với Dân quân tự vệ khi làm nhiệm vụ (Điều 34)
     Khoản 3 dự thảo quy định chế độ, chính sách đối với tự vệ khi làm nhiệm vụ nêu: "Đối với tự vệ cơ động, tại chỗ, binh chủng được trả nguyên lương, các khoản phúc lợi, phụ cấp, công tác phí, chế độ, chính sách theo quy định của pháp luật". Quy định nêu trên được hiểu là khi tự vệ thực hiện nhiệm vụ tự vệ thì cơ quan, đơn vị quản lý vẫn có trách nhiệm trả các khoản thu nhập vì tự vệ chỉ hưởng phụ cấp, trợ cấp, không hưởng lương. Do đó, đề nghị diễn đạt rõ về chủ thể trả lương cho tự vệ là cơ quan, đơn vị quản lý để tránh hiểu nhầm.
    Mặt khác, hiện nay một số địa phương đã ban hành và thực hiện quy định về hỗ trợ chi phi đi lại hoặc thanh toán tiền tàu xe một lần đi, về như cán bộ, công chức cấp xã; đối với tự vệ như cán bộ, công chức cho Dân quân cơ động, dân quân tại chỗ, dân quân thường trực làm nhiệm vụ. 
    Do đó, đề nghị Ban soạn thảo xem xét bổ sung khoản chi trên.

​Nguyễn Thị Oanh