Cơ cấu thu nội địa nhìn từ thực tế của năm 2019

Đăng ngày: 22/06/2020
​Năm 2019, tỉnh thu đạt dự toán, kết quả tăng trưởng của các ngành, lĩnh vực đều đạt nhưng cơ cấu thu nội địa chưa đạt (trong đó có thu từ khối doanh nghiệp và kinh tế hộ gia đình). Vấn đề này được đại biểu HĐND tỉnh quan tâm đặt ra tại kỳ họp thứ 13 và đã được UBND tỉnh trả lời. 

     Theo nội dung trả lời, kết quả thu NSNN năm 2019: Dự toán thu nội địa năm 2019: Chỉ tiêu pháp lệnh thu năm 2019 Bộ Tài chính và HĐND, UBND tỉnh giao cho Cục Thuế là: 37.191 tỷ đồng (trong đó thu XSKT 1.485 tỷ đồng), mặc dù giảm 1.158 tỷ đồng so với DTPL năm 2018, nhưng tăng 13% so với thực hiện năm 2018, số tuyệt đối tăng 4.311 tỷ đồng (37.191 tỷ đồng/32.881 tỷ đồng). Trong đó, dự toán thu khối SXKD được giao là: 24.323 tỷ đồng, chiếm 65,4% tổng dự toán được giao, tăng 26% so với thực hiện năm 2018, số tuyệt đối tăng 5.047 tỷ đồng (24.323 tỷ đồng/ 19.276 tỷ đồng)
     Như vậy, đây là nhiệm vụ rất cao so với thực tế tăng trưởng của địa phương; Trong các năm gần đây, nếu chỉ tính các khoản thu từ khu vực SXKD thì 02 năm liền đều không đạt dự toán. Bên cạnh đó, việc đôn đốc thu sát số phát sinh năm 2018 cũng là yếu tố ảnh hưởng lớn đến số thực hiện trong năm 2019; 
   DSC08141 - Copy.JPG
                                       Một cơ sở sản xuất có nghĩa vụ nộp thuế


   Vì vậy, với tốc độ giao dự toán khối SXKD tăng 26% so với thực hiện cùng kỳ,
ngay từ đầu năm Cục Thuế Đồng Nai đã triển khai đồng bộ tất cả các biện pháp khai thác tất cả các nguồn thu đúng quy định để bù đắp số giảm thu do các ảnh hưởng (tình hình SXKD của DN, ảnh hưởng từ chính sách, công tác thu sát số phát sinh trong năm 2018) để hoàn thành nhiệm vụ chính trị được giao.
    Tổng thu ngân sách thực hiện: Năm 2019 toàn tỉnh thu NSNN đạt 38.429 tỷ đồng, đạt 103% dự toán giao, bằng 117% so với thực hiện năm 2018. Nếu trừ số thu từ xổ số và tiền sử dụng đất số thu là 31.689 tỷ đồng, đạt 93% dự toán giao, bằng 110% so với thực hiện năm 2018. Khối SXKD thu là 20.737 tỷ đồng, đạt 85% dự toán giao, bằng 108% so với thực hiện năm 2018.
    Phân tích cơ cấu nguồn thu NSNN năm 2019 cho thấy, thu từ khối SXKD không đạt DTPL: Ngoài thuế TTĐB và thuế Tài nguyên chiếm tỷ lệ không cao trong cơ cấu nguồn thu, thuế GTGT và thuế TNDN là 02 sắc thuế chính quyết định việc có hoàn thành dự toán được giao hay không tại địa bàn Đồng Nai.
    Qua thống kê cho thấy, trong những năm qua, dự toán được giao ở hai sắc thuế này luôn cao hơn so với thực tế tăng trưởng và khả năng thu của địa phương. Từ năm 2017- 2019, hai sắc thuế này thu chỉ đạt từ 74%-86% so dự toán, mặc dù hầu như hằng năm số thu năm sau đều tăng so năm trước (tỷ lệ tăng từ 104% -107%). Như vậy, để hoàn thành nhiệm vụ được giao ở mức cao nhất, hàng năm Cục Thuế đều phải thực hiện đôn đốc thu sát số phát sinh, điều này sẽ làm ảnh hưởng đến nguồn thu của năm tiếp theo.
    Nhìn nhận được khó khăn trong tình hình thu, ngay từ đầu năm Cục Thuế đã tăng cường triển khai các biện pháp thanh – kiểm tra, trong đó tập trung vào các DN có chi phí dịch vụ lớn đối với các Công ty liên kết để xem xét yếu tố hợp lý các khoản chi phí này; đồng thời thực hiện rà soát tình hình nộp thuế của các DN trên địa bàn, thu đúng, thu đủ, không để phát sinh tình trạng nợ thuế, tránh thất thu NSNN.
 DSC06870.JPG
               Kinh doanh giải khát ven đường vừa không đảm bảo ATGT vừa khó thu thuế
   

 Điểm sáng của bức tranh thu thuế năm 2019 chính là thu từ khu vực NQD đạt 100% DTPL, bằng 115% so với cùng kì. Lĩnh vực kinh tế này qua các năm đều thu ổn định, ngày càng có những đóp góp lớn trong huy động các nguồn lực xã hội cho sản xuất kinh doanh. Đây là lĩnh vực khá nhạy bén với những thay đổi về kinh tế và các chính sách có liên quan. Tuy nhiên do đặc trưng của khu vực kinh tế này phần lớn là các doanh nghiệp quy mô nhỏ và vừa, vốn mỏng, sức cạnh tranh yếu, nên nếu có sự tác động mạnh của thị trường thì kết quả sản xuất - kinh doanh cũng ảnh hưởng không nhỏ.   Bên cạnh đó, số thu từ thuế của hộ kinh doanh tuy có số lượng đối tượng quản lý lớn nhưng lại chiếm tỷ trọng rất nhỏ trong tổng thu ngân sách nhà nước; chỉ chiếm 6,5%/Tổng thu của khối chi cục và chiếm 19% trên số thu NQD khối chi cục. Mặc dù số lượng hộ kinh doanh lớn nhưng đóng góp cho NSNN lại rất nhỏ, tuy vậy cơ quan thuế không vì thế mà lơ là, luôn đưa vào quản lý kịp thời hàng năm.

    Nhìn chung, mặc dù kết quả thu từ khối SXKD chỉ đạt 85% DT nhưng tăng 8% so với thực hiện năm 2018, đây là sự nỗ lực của toàn ngành thuế Đồng Nai.
    Ngoài số thu từ khối SXKD, và 03 khoản thu Thuế TNCN, Phí, lệ phí và Thu khác ngân sách không hoàn thành DTPL, các sắc thuế còn lại đều hoàn thành vượt dự toán pháp lệnh.
   Trong đó, số thu từ các khoản thu từ đất chiếm tỷ trọng cao trong cơ cấu nguồn thu năm nay trên địa bàn tỉnh, là yếu tố góp phần hoàn thành vượt DTPL. Bên cạnh đó, tại các Chi cục Thuế, số lượng giao dịch chuyển nhượng đất trong dân cũng tăng đáng kể so với cùng kỳ, tác động tích cực đến một số nguồn thu có liên quan như: Thuế thu nhập từ chuyển nhượng tài sản, Lệ phí trước bạ nhà đất.
    Tuy nhiên, kết quả trên cho thấy, NSNN còn phụ thuộc nhiều vào các nguồn thu không bền vững. Hơn nữa, số liệu thu ngân sách thường xuyên bao gồm cả các khoản thu như trước bạ nhà đất, thuế thu nhập từ chuyển nhượng… là những khoản thu phát sinh theo bất động sản nên khó có thể coi là thu thường xuyên, ổn định của địa phương. Trong tương lai gần, nguồn thu này sẽ cạn kiệt và ảnh hưởng đến sự bền vững của cơ cấu thu NSNN.
     Đánh giá chung kết quả thực hiện nhiệm vụ chính trị được giao, trong năm 2019 thu từ 3 khu vực kinh tế gồm doanh nghiệp Nhà nước, doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài và khu vực ngoài quốc doanh đã tăng 8%, cao hơn tăng trưởng kinh tế và lạm phát, cao hơn các năm trước. Nếu loại trừ thu từ đất và xổ số, tỷ trọng thu của 3 khu vực trong tổng thu cũng tăng dần qua các năm.
     Có thể thấy, tuy nguồn thu của địa bàn tỉnh Đồng Nai chưa thật sự bền vững nhưng các khoản thu từ sản xuất, kinh doanh vẫn là khoản thu quan trọng, cốt lõi, cơ cấu thu chuyển dịch tích cực hơn, tỷ trọng thu nội địa tăng dần.
    Ngoài những nguyên nhân khách quan từ tình hình kinh doanh của các doanh nghiệp và tăng trưởng kinh tế tại địa phương, việc giao dự toán của Tổng cục Thuế, Bộ Tài chính căn cứ vào số nộp năm hiện tại nhân với tỷ lệ tăng trưởng dự kiến để giao dự toán năm sau nhưng không loại trừ thu sát số phát sinh của một số doanh nghiệp Cục Thuế đã thực hiện trong năm đã dẫn đến việc giao dự toán là chưa đúng với thực tế. Tháng 8/2018 khi xây dựng dự toán 2019, Cục Thuế chỉ ước thực hiện 85% dự toán 2018 nhưng Tổng cục Thuế xác định hoàn thành 100% để từ đó nhân tỷ lệ tăng trưởng giao dự toán 2019 mà không cho giảm trừ số thu sát số phát sinh này đã ảnh hưởng phần nào tới kết quả thực hiện năm 2019, dẫn đến mặc dù tổng thu so với cùng kỳ tăng cao, thu vượt dự toán nhưng riêng khối sản xuất kinh doanh đạt thấp so với dự toán.

      Nguyễn Thị Oanh