Từ năm 2008 đến nay Sở Tài nguyên và Môi trường đã tiến hành 05 cuộc thanh tra, kiểm tra việc bảo vệ môi trường của Công ty Lafarge (năm 2008 có 01 cuộc, 2010 có 02 cuộc, 2011 có 01 cuộc và 2012 có 01 cuộc), đã có 04 lần ra quyết định xử phạt vi phạm pháp luật về bảo vệ môi trường với tổng số tiền là 22 triệu đồng và yêu cầu các biện pháp khắc phục như: giám sát chặt chẽ việc sử dụng tài nguyên nước, xả nước thải vào nguồn nước; báo cáo về tình hình phát sinh và quản lý chất thải nguy hại; lắp đặt hệ thống thu hồi, lọc bụi; cải tạo, xây dựng và vận hành các công trình bảo vệ môi trường đúng quy định đã cam kết trong bản đăng ký đạt tiêu chuẩn môi trường.
Qua các lần thanh tra, kiểm tra, Công ty Lafarge đã có ý thức hơn về đầu tư xây dựng các công trình, biện pháp bảo vệ môi trường theo cam kết trong bản đăng ký đạt tiêu chuẩn môi trường như: đầu tư mới và cải tạo 17 hệ thống hút, lọc bụi, đã khắc phục che chắn kín kho chứa,.... Theo báo cáo của Công ty Lafarge, từ năm 2010 đến nay, mỗi năm Công ty đã đầu tư khoảng 2 tỷ đồng cho công tác bảo vệ môi trường; các kết quả đo kiểm tra, đánh giá nồng độ bụi trong phạm vi nhà máy đạt tiêu chuẩn Việt Nam về môi trường đối với ngành sản xuất xi măng theo TCVN 7365:2003. Bên cạnh đó Công ty Lafarge vẫn còn một số tồn tại cần khắc phục như: các hệ thống hút bụi và thanh gạt hoạt động chưa thật hiệu quả nên việc thu gom chưa triệt để, còn một phần bụi Clinker phát tán vào môi trường và rơi vãi dọc băng chuyền; đặc biệt có lúc hệ thống hút bụi bị hỏng nhưng Nhà máy không tạm ngưng sản xuất để khắc phục mà vẫn tiếp tục hoạt động nên bụi phát sinh càng nhiều, gây ảnh hưởng môi trường, người dân phản ánh là có cơ sở. Qua đợt thanh tra đột xuất từ ngày 28/11 đến 01/12/2012, Sở Tài nguyên và Môi trường đã xử phạt 12,5 triệu đồng về hành vi không xây dựng và vận hành không đúng quy trình đối với công trình xử lý môi trường như đã cam kết trong bản đăng ký đạt tiêu chuẩn môi trường (chưa trang bị xe thực hiện thu gom bụi rơi vãi và thường xuyên tạo ẩm trong khuôn viên Công ty); đồng thời yêu cầu phải hoàn thành khắc phục trước ngày 15/01/2013 gồm trang bị xe hút bụi di động để thu gom bột Clinker rơi vãi và thường xuyên tạo ẩm trong khuôn viên Công ty để hạn chế bụi phát tán ra môi trường; khắc phục sự cố máy hút bụi bị hỏng tại điểm trung chuyển của băng chuyền Clinker từ kho sang trạm nghiền; khắc phục việc hoạt động của thanh gạt băng chuyền nhằm hạn chế tình trạng bụi Clinker rơi vãi trong quá trình vận chuyển. Ngoài ra, Sở Tài nguyên và Môi trường đã yêu cầu phải ngưng ngay các hoạt động phát sinh ô nhiễm môi trường (đặc biệt là bụi) khi các công trình xử lý môi trường xảy ra sự cố; đồng thời báo cáo ngay về Sở Tài nguyên và Môi trường và UBND xã Phước Khánh về sự cố kèm theo phương án khắc phục. Công ty chỉ được hoạt động trở lại khi được sự đồng ý của Sở Tài nguyên và Môi trường.
Đại biểu Cao Văn Tư cung cấp thêm thông tin về vấn đề ô nhiễm môi trường của hai công ty Công Thanh và Lafarge do cử tri kiến nghị tại các đợt tiếp xúc cử tri trên địa bàn tại phiên thảo luận tại cụm 2 (Long Thành-Nhơn Trạch) Đối với Trạm nghiền xi măng Nhơn Trạch thuộc Công ty Cổ phần Tấm lợp và VLXD Đồng Nai (còn gọi là Nhà máy xi măng Công Thanh): Trạm hoạt động chính thức từ tháng 03/2012, đến ngày 10/4/2012 đã xảy ra sự cố va chạm tàu chở container Quốc tịch Mondova làm hỏng cần cẩu bốc dỡ nguyên liệu, nên cầu cảng này đến nay không hoạt động. Sở Tài nguyên và Môi trường đã 2 lần thanh tra, kiểm tra và ghi nhận Trạm đã thực hiện được một số công trình, biện pháp bảo vệ môi trường theo ĐTM; tuy nhiên Trạm nghiền xi măng Nhơn Trạch vẫn còn một số tồn tại như: không xây dựng và gửi kế hoạch vận hành thử nghiệm các công trình xử lý môi trường cho cơ quan quản lý nhà nước về bảo vệ môi trường theo quy định; chưa có biện pháp xử lý nước thải từ phòng thí nghiệm; còn lưu giữ Clinker ngoài trời; trong thời gian hoạt động sản xuất, có lúc hệ thống lọc bụi bị sự cố nhưng Trạm vẫn sản xuất nên lượng bụi phát tán vào môi trường lớn, gây bức xúc cho người dân nên đã bị xử phạt vi phạm hành chính và yêu cầu khắc phục những tồn tại trước ngày 15/01/2013.
Về biện pháp khắc phục một số tồn tại về bảo vệ môi trường trong thời gian tới, Sở Tài nguyên và Môi trường đã yêu cầu Công ty Cổ phần Tấm lợp và VLXD Đồng Nai hoàn thành khắc phục những tồn tại đối với Trạm nghiền xi măng Nhơn Trạch trước ngày 15/01/2013 gồm những nội dung sau: Trang bị xe hút bụi di động và xe phun nước rửa đường, đồng thời thường xuyên dọn vệ sinh và xịt nước rửa đường, nhằm hạn chế bụi phát tán vào môi trường xung quanh; trong thời gian khắc phục sự cố cần cẩu bốc dỡ nguyên liệu và cầu cảng, Trạm phải có phương án chi tiết về việc xử lý bụi phát sinh khi thực hiện quá trình bốc dỡ nguyên liệu gửi về Sở Tài nguyên và Môi trường để được xem xét, xử lý và chỉ được hoạt động trở lại khi được sự chấp thuận của Sở; có biện pháp xử lý nước thải từ phòng thí nghiệm; chuyển toàn bộ lượng Clinker vào kho lưu giữ. Ngoài ra, khi các công trình xử lý môi trường xảy ra sự cố, Trạm phải thực hiện các yêu cầu như đối với Công ty Lafarge.
Nhìn chung, 2 cơ sở sản xuất xi măng nói trên đã có đầu tư xây dựng công trình, biện pháp bảo vệ môi trường theo thủ tục môi trường đã phê duyệt; tuy nhiên, vẫn còn một số tồn tại, hạn chế, đặc biệt là phát sinh bụi khi có sự cố nên người dân phản ánh là có cơ sở.
Ông Võ Văn Chánh, Phó Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường
trả lời chất vấn tại kỳ họp Đối với trách nhiệm của Sở Tài nguyên và Môi trường là cơ quan chuyên môn về bảo vệ môi trường của tỉnh, từ khi chính thức đi vào hoạt động đến nay đã (05 lần đối với Công ty Lafarge và 02 lần đối với Trạm nghiền xi măng Nhơn Trạch) thanh tra, kiểm tra, xử lý và hướng dẫn các biện pháp cho doanh nghiệp từng bước khắc phục các tồn tại như đã nêu trên. Đến nay, phần lớn các tồn tại đã được doanh nghiệp khắc phục; nếu vận hành đúng quy trình và thực hiện nghiêm túc theo yêu cầu trong Bản đăng ký đạt tiêu chuẩn môi trường và ĐTM, đặc biệt khi có sự cố phải ngưng ngay các hoạt động có phát sinh ô nhiễm để khắc phục thì không ảnh hưởng lớn đến môi trường. Tuy nhiên, trách nhiệm quản lý bảo vệ môi trường được pháp luật quy định không chỉ riêng Sở Tài nguyên và Môi trường, mà cả các cấp chính quyền ở địa phương và cộng đồng; vì thế trong thời gian tới Sở Tài nguyên và Môi trường sẽ phối hợp với UBND xã, huyện tăng cường kiểm tra, giám sát chặt chẽ hoạt động và việc khắc phục những tồn tại của 2 Nhà máy, đồng thời sẽ xử lý nghiêm khi có vi phạm pháp luật bảo vệ môi trường. Bên cạnh đó, Sở Tài nguyên và Môi trường sẽ kiến nghị UBND tỉnh chỉ đạo Công ty kinh doanh hạ tầng KCN Ông Kèo phối hợp với các Sở, ngành và địa phương đề xuất giải pháp di dời, tái định cư các hộ dân ra khỏi khu công nghiệp theo đúng quy hoạch; mặt khác, do đây là loại hình sản xuất có phát sinh nhiều bụi, nếu dân cư sinh sống gần cơ sở sản xuất thì việc ảnh hưởng đến sức khỏe người dân là khó tránh khỏi; mặc dù doanh nghiệp đã thực hiện các biện pháp để xử lý đạt chuẩn (các kết quả đo kiểm tra, đánh giá nồng độ bụi trong phạm vi nhà máy thời gian qua đều đạt tiêu chuẩn Việt Nam về môi trường đối với ngành sản xuất xi măng theo TCVN 7365:2003), nhưng thực tế vẫn có thể gây những tác động đến môi trường dân sinh, không đảm bảo giải quyết triệt để vấn đề phản ánh kéo dài của cử tri như đại biểu Cao Văn Tư chất vấn.
Kim Chung