Bên cạnh đó, Quy chế hoạt động của Hội đồng nhân dân do Ủy ban thường vụ Quốc hội ban hành chưa đề cập đến những nội dung phù hợp với tình hình cụ thể của địa bàn tỉnh Đồng Nai như: Vấn đề tăng cường đại biểu hoạt động chuyên trách ở các Ban HĐND; tăng cường hoạt động giám sát đáp ứng với yêu cầu của tình hình thực tế; triển khai hoạt động giám sát của tổ đại biểu HĐND tỉnh ... vì vậy vấn đề ban hành Quy chế hoạt động riêng của Hội đồng nhân dân tỉnh Đồng Nai là cần thiết.
Mặt khác, điều 92 Quy chế hoạt động của HĐND do Ủy ban Thường vụ Quốc hội ban hành có quy định: "Căn cứ quy chế này, Hội đồng nhân dân các địa phương có thể xây dựng Quy chế hoạt động của mình phù hợp tình hình cụ thể của địa phương".
Hội đồng nhân dân tỉnh Đồng Nai khóa VII nhiệm kỳ 2004-2011 đã ban hành Quy chế hoạt động, Quy chế về hoạt động giám sát và đã được triển khai thực hiện có hiệu quả qua đó đã phát hiện nhiều mặt còn hạn chế trong quá trình thực hiện Nghị quyết của Hội đồng nhân dân tỉnh về nhiệm vụ kinh tế xã hội, Quốc phòng an ninh; kiến nghị nhiều ý kiến đến các cơ quan nhà nước có thẩm quyền để kịp thời chỉ đạo điều hành góp phần thực hiện thắng lợi Nghị quyết của Hội đồng nhân dân tỉnh đề ra. Các cơ quan, đơn vị được giám sát đã thực hiện đầy đủ các yêu cầu của cuộc giám sát.
Từ những vấn đề trên, trên cơ sở kế thừa các Quy chế của HĐND khóa VII, Thường trực Hội đồng nhân dân tỉnh trình Hội đồng nhân dân tỉnh khóa VIII dự thảo Nghị quyết về việc ban hành Quy chế hoạt động của Hội đồng nhân dân tỉnh khóa VIII nhiệm kỳ 2011-2016.
Căn cứ pháp lý xây dựng Nghị quyết ban hành Quy chế hoạt động của HĐND tỉnh khóa VIII trên cơ sở Luật tổ chức Hội đồng nhân dân và Ủy ban nhân dân ngày 26 tháng 11 năm 2003; Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật của Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân; Nghị quyết số 753/2005/NQ-UBTVQH11 ngày 02/4/2005 của UBTVQH về ban hành Quy chế hoạt động của Hội đồng nhân dân và Nghị quyết số 11/2011/NQ-HĐND về Chương trình hoạt động 5 năm 2011-2016 của HĐND tỉnh Đồng Nai khóa VIII. Căn cứ thực tế đó là yêu cầu ngày càng nâng cao chất lượng hoạt động của Hội đồng nhân dân tỉnh Đồng Nai khóa VIII.
Quy chế được chia thành 13 chương với 120 Điều, điều chỉnh về tổ chức và hoạt động của: Hội đồng nhân dân, Thường trực Hội đồng nhân dân, các Ban HĐND, Tổ đại biểu HĐND và Đại biểu Hội đồng nhân dân tỉnh đồng thời quy định về quyền và trách nhiệm của các cơ quan, tổ chức, cá nhân chịu sự giám sát và biện pháp bảo đảm giám sát của Hội đồng nhân dân tỉnh.
Những điểm mới của Quy chế hoạt động của HĐND tỉnh Đồng Nai so với Quy chế do Ủy ban Thường vụ Quốc hội ban hành đó là quy định theo hướng mở rộng và cụ thể hóa thêm một số nội dung nhằm tạo thuận lợi cho HĐND tỉnh Đồng Nai và từng cá nhân đại biểu trong triển khai thực hiện nhiệm vụ; giải quyết tốt mối quan hệ giữa các cơ quan: HĐND, UBND, UBMTTQVN, Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Đồng Nai, các Ban HĐND, và các cơ quan có liên quan khác. Quy chế quy định chi tiết, cụ thể hơn về trách nhiệm tham gia các đoàn giám sát do cấp tỉnh tổ chức tại địa bàn ứng cử của đại biểu; trách nhiệm tham dự các kỳ họp HĐND cấp huyện thuộc địa bàn ứng cử; trách nhiệm của các đại biểu là Thành viên các Ban HĐND; xây dựng chương trình hoạt động hàng năm của đại biểu và trách nhiệm trong việc học tập, nghiên cứu nâng cao năng lực hoạt động đại biểu.
Đối với tổ đại biểu, quy định tổ đại biểu xây dựng chương trình hàng quý; báo cáo kết quả hoạt động của các thành viên với tổ đại biểu; trách nhiệm của tổ trong việc tổ chức cho đại biểu tiếp công dân hàng tháng; triển khai hoạt động giám sát của Tổ đại biểu.
Đối với Thường trực HĐND tỉnh, quy định bổ sung trách nhiệm của Thường trực HĐND trong việc chỉ đạo các Ban HĐND lập chương trình hoạt động; phối hợp với UBND tỉnh trong công tác chỉ đạo, nghiên cứu và triển khai các văn bản quy phạm pháp luật; hiệp y khen thưởng các tổ chức và cá nhân có thành tích trong hoạt động HĐND.
Về các Ban HĐND tỉnh, Quy định rõ số đại biểu hoạt động chuyên trách của mỗi Ban theo hướng tăng về số lượng; quy định về việc dành thời gian cho hoạt động HĐND của phó Ban HĐND hoạt động kiêm nhiệm; quy định cụ thể về các mốc thời gian thực hiện quy trình giám sát của Ban HĐND. Quy định một cách cụ thể về mối quan hệ trong công tác giữa Thường trực HĐND tỉnh, các Ban HĐND tỉnh với UBND tỉnh; cách thức phối hợp; các hình thức phối hợp; cung cấp thông tin để tạo thuận lợi trong việc xác lập và giữ mối quan hệ giữa HĐND với UBND.
Về giám sát của HĐND, Thường trực HĐND và các Ban HĐND, quy chế quy định bổ sung và cụ thể thêm một số nội dung bao gồm: Giám sát thông qua hoạt động chất vấn của đại biểu HĐND; nghĩa vụ của các cơ quan, tổ chức, cá nhân thực hiện những nội dung trong quyết định giám sát của Thường trực HĐND; thời hạn báo cáo các nội dung trong kiến nghị giám sát; trình HĐND xem xét những vấn đề thuộc thẩm quyền của HĐND tỉnh và biểu dương các tổ chức, cá nhân chấp hành tốt chính sách, pháp luật của nhà nước, Nghị quyết của HĐND; quy định về cử thành viên của Ban đến các cơ quan, tổ chức hữu quan để xem xét, xác minh vấn đề thuộc nhiệm vụ, quyền hạn của Ban; trách nhiệm thường xuyên theo dõi việc ban hành văn bản quy phạm pháp luật của UBND tỉnh, Nghị quyết của HĐND cấp huyện và giúp HĐND hệ thống, rà soát, tự kiểm tra Nghị quyết do HĐND tỉnh ban hành; quyền được cung cấp thông tin và phát hiện xử lý các hành vi vi phạm pháp luật; trách nhiệm của đại biểu trong việc nhận và xử lý đơn thư khiếu nại tố cáo của công dân.
Quy chế hoạt động của HĐND tỉnh khoá VIII đã được HĐND tỉnh thống nhất thông qua tại Nghị quyết số 15/NQ-HĐND ngày 15 tháng 7 năm 2011.
Nguyễn Thị Oanh