Sáng 21/5, Quốc hội đã nghe ý kiến của Ủy ban về các vấn đề xã hội về Báo cáo của Chính phủ về quy định nội dung tại Điều 60 của Luật Bảo hiểm xã hội (BHXH) năm 2014 về bảo hiểm xã hội một lần.
Tại thời điểm ban hành Luật BHXH năm 2006, Nhà nước chưa thực hiện chính sách bảo hiểm thất nghiệp và chính sách bảo hiểm xã hội tự nguyện. Trên cơ sở các chính sách mới được sửa đổi, bổ sung, theo đó, người lao động khi thất nghiệp, mất việc làm thì được nhận trợ cấp thôi việc, trợ cấp mất việc làm theo quy định của Bộ luật Lao động và trợ cấp thất nghiệp, hỗ trợ học nghề theo quy định của Luật Việc làm, Chính phủ trình Quốc hội điều chỉnh chính sách hưởng bảo hiểm xã hội một lần tại dự thảo Luật BHXH năm 2014 nhằm giảm số lượng người lao động sau 01 năm nghỉ việc nhận BHXH một lần để đảm bảo mục tiêu mở rộng đối tượng tham gia BHXH, bảo đảm an sinh xã hội, giải quyết rủi ro cho người lao động khi về già nhằm thực hiện quan điểm của Đảng và Hiến pháp năm 2013.
Tuy nhiên, nhằm tôn trọng quyền lựa chọn hưởng bảo hiểm xã hội một lần hoặc bảo lưu thời gian đóng bảo hiểm xã hội của người lao động cũng như đáp ứng nguyện vọng của một bộ phận người lao động có thời gian đóng bảo hiểm xã hội ngắn sau khi nghỉ việc không tiếp tục tham gia vào thị trường lao động và cũng không có khả năng, nguyện vọng tiếp tục đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện. Chính phủ đã báo cáo Quốc hội xem xét, điều chỉnh Điều 60 của Luật Bảo hiểm xã hội năm 2014 theo hướng: Trước mắt, cho phép người lao động khi chưa đủ điều kiện về thời gian đóng bảo hiểm xã hội để hưởng lương hưu sau một năm nghỉ việc nếu không tiếp tục đóng bảo hiểm xã hội thì có quyền lựa chọn hưởng bảo hiểm xã hội một lần hoặc tiếp tục bảo lưu thời gian đóng bảo hiểm xã hội như quy định của Luật Bảo hiểm xã hội năm 2006. Nội dung này cũng sẽ được xem xét, điều chỉnh tương đồng đối với cả người lao động tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện. Việc sửa đổi như trên sẽ tạo cơ chế linh hoạt trong chính sách bảo hiểm xã hội, đáp ứng được nguyện vọng của một bộ phận người lao động không có điều kiện và khả năng tiếp tục tham gia bảo hiểm xã hội để được hưởng lương hưu hàng tháng.
Từ việc thay đổi này, Chính phủ đã có đánh giá tác động của việc sửa đổi Điều 60 Luật Bảo hiểm xã hội 2014. Đó là việc sửa đổi trên sẽ tác động đến số người hưởng bảo hiểm xã hội một lần. Tuy nhiên, Luật Bảo hiểm xã hội năm 2014 đã bổ sung nhiều quy định nhằm tạo điều kiện hơn cho người lao động có thể được đóng bảo hiểm xã hội để được hưởng lương hưu hàng tháng. Mặt khác, việc tuyên truyền, phổ biến, giải thích chính sách được tăng cường thì nhận thức của người lao động được nâng nên, người lao động sẽ cân nhắc hơn khi nhận bảo hiểm xã hội một lần. Do vậy, số người hưởng bảo hiểm xã hội một lần dự báo sẽ giảm so với thời gian qua.
Chính phủ cho rằng, nếu cho phép người lao động được lựa chọn nhận bảo hiểm xã hội một lần thì người lao động do cuộc sống trước mắt còn khó khăn sẽ lĩnh bảo hiểm xã hội một lần, khi hết tuổi lao động sẽ khó có điều kiện để được hưởng lương hưu hàng tháng, không bảo đảm ổn định cuộc sống khi về già, không bảo đảm an sinh xã hội và ngân sách Nhà nước hỗ trợ đối với những người không có lương hưu phải tăng thêm. Mặt khác sẽ gây khó khăn hơn trong việc mở rộng đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội, khó khăn hơn trong việc đạt được mục tiêu phấn đấu đến năm 2020 có 50% lực lượng lao động tham gia bảo hiểm xã hội.
.jpg)
Chủ nhiệm Ủy ban về các vấn đề xã hội trình bày ý kiến của Ủy ban về Điều 60 của Luật BHXH năm 2014Cho ý kiến về Báo cáo quy định nội dung tại Điều 60 của Luật Bảo hiểm xã hội năm 2014 về bảo hiểm xã hội một lần của Chính phủ, đa số thành viên Ủy ban Về các vấn đề xã hội của Quốc hội tán thành với đề xuất của Chính phủ, trước mắt cho phép người lao động nếu có nguyện vọng thì được nhận lại số tiền đã tham gia BHXH. Đồng thời, cần xây dựng lộ trình nâng dần điều kiện hưởng BHXH một lần phù hợp với tỷ lệ lao động trong khu vực chính thức và sự phát triển của thị trường lao động, giảm dần số người không có lương hưu khi về già (năm 2014, ngân sách phải chi hơn 3.000 tỷ đồng cho khoảng 1,5 triệu người 80 tuổi trở lên không có lương hưu).
Ủy ban Về các vấn đề xã hội cho rằng, để tổ chức thực hiện chính sách, các cơ quan quản lý nhà nước, công đoàn, cơ quan BHXH các cấp, các cơ quan thông tin đại chúng, các địa phương phải phối hợp chặt chẽ và có nhiều giải pháp phù hợp hơn nữa để tuyên truyền, phổ biến và giải thích đúng bản chất, ý nghĩa, mục tiêu, quan điểm của chính sách BHXH – chính sách trụ cột của an sinh xã hội nhằm tăng số lượng người lao động tham gia BHXH theo mục tiêu đã đề ra vào năm 2020 (50% lực lượng lao động); tăng cường thanh tra, kiểm tra xử lý vi phạm chính sách, pháp luật BHXH, xử lý nghiêm các trường hợp lợi dụng thu gom Sổ BHXH của người lao động gặp khó khăn để lấy tiền BHXH một lần; các tổ chức thực hiện chính sách cần tư vấn, giải thích cho người lao động hiểu đầy đủ các chính sách như bảo lưu, cộng dồn, tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện có sự hỗ trợ của Nhà nước nếu không tiếp tục làm việc tại doanh nghiệp,... để người lao động có sự lựa chọn tốt nhất cho quyền lợi của họ.
Đức Nhuận