Cố Tổng Bí thư Nguyễn Văn Linh đã từng làm Trưởng ban dân vận Mặt trận Trung ương thời gian không dài, chỉ tròn 3 năm từ 1978 đến 1980. Nhưng toàn bộ cuộc đời hoạt động cách mạng của đồng chí đều gắn liền với công tác dân vận.
Từ sau Đại hôi Đảng toàn quốc lần VI, với cương vị là Tổng Bí thư, là người chịu trách nhiệm cùng Trung ương Đảng tổ chức thực hiện đường lối đổi mới, đồng chí luôn trăn trở tìm mọi giải pháp để tăng cường mối quan hệ giữa Đảng và nhân dân. Ngày 20-3-1990, dưới sự chủ trì của đồng chí, Hội nghị lần thứ VIII Ban chấp hành Trung ương đã họp và ban hành Nghị quyết “Đổi mới công tác quần chúng của Đảng, tăng cường mối quan hệ giữa Đảng và nhân dân”.
Sau khi Nghị quyết được ban hành, đồng chí luôn quan tâm, đôn đốc thực hiện. Tại Hội nghị toàn quốc sơ kết một năm công tác thực hiện Nghị quyết (4-1991) đồng chí đã có bài phát biểu quan trọng đầy tâm huyết: “Vấn đề cách mạng là sự nghiệp của dân, do dân và vì dân” đây không phải là vấn đề mới vì Bác Hồ đã nêu lên trong thời kỳ chuẩn bị thành lập Đảng, nhưng hiện nay phải nhấn mạnh vấn đề này vì: “từ khi Đảng lãnh đạo chính quyền cả nước thì có những đồng chí quên chân lý này, nhiều khi còn làm ngược lại. Đó là những cán bộ đảng viên xa dân, làm “quan cách mạng” hống hách với dân, cửa quyền, tham ô, hối lộ và mắc nhiều bệnh tiêu cực. Các loại bệnh này đang có chiều hướng phát triển mà không phải chỉ ở cấp cơ sở mà “ lây sang” cấp quận, huyện, tỉnh, thành phố và cả TW. Nó lan vào cả những cơ quan giám sát và thực thi pháp luật như Thanh tra, Toà án, Công an…”. Đồng chí còn chỉ rõ: “một sai lầm rất nghiêm trọng của nhiều cán bộ chính quyền hiện nay là xa dân, không dựa vào dân, không chú ý công tác dân vận”.
Sau khi nêu bật những hạn chế trên, đồng chí đã phân tích những nguyên nhân dẫn đến dẫn đến tình trạng đó: “theo tôi trước hết là do bệnh cá nhân chủ nghĩa và bệnh địa vị. Người mắc bệnh cá nhân chủ nghĩa thì lúc nào, làm việc gì cũng nghĩ đến lợi ích của mình trước hết. Do cá nhân chủ nghĩa mà họ ngại gian khổ, khó khăn, tham ô, hủ hoá, không lo cho dân mà chỉ lo cho bản thân mình, gia đình mình… họ là những kẻ hám danh trục lợi, thích địa vị, quyền hành, kèn cựa lẫn nhau… do cá nhân chủ nghĩa, họ tự cao, tự đại, coi thường tập thể, coi khinh quần chúng, xa rời thực tế, quan liêu, mệnh lệnh; cũng do cá nhân chủ nghĩa mà mất đoàn kết, thiếu tính tổ chức, kỷ luật, tinh thần trách nhiệm kém, không chấp hành đường lối chủ trương chính sách của Đảng và Nhà nước, làm hại lợi ích của nhân dân, của cách mạng. Một nguyên nhân khác rất quan trọng là một bộ phận cán bộ, đảng viên, nhất là một số người có chức có quyền trong bộ máy của Đảng và Nhà nước, không thấm nhuần bài học cách mạng là sự nghiệp của quần chúng”.
Đồng chí đã đề xuất một số việc trọng tâm cần thực hiện để đổi mới nội dung vận động quần chúng, đó là thành lập Ban dân vận cấp tỉnh, thành phố, quận, huyện: “ ở trung ương phải có Uỷ viên Bộ chính trị phụ trách công tác dân vận, tôn giáo và dân tộc. Các cấp uỷ cần phân công một Uỷ viên thường vụï phụ trách công tác dân vận”. Về công tác cán bộ thì “nhiều nơi cho rằng Đoàn thể, Mặt trận là “phòng chờ” của những cán bộ sức khỏe kém, chuẩn bị về hưu. Đây là những vấn đề nghiêm trọng… để giải quyết một cách cơ bản và lâu dài phải có sự đổi mới mạnh mẽ và trước hết từ nhận thức của toàn Đảng và các tổ chức của Nhà nước về tầm quan trọng của công tác dân vận, mặt trận và các đoàn thể”.
Cùng với nhiều bài viết và các cuộc nói chuyện khác liên quan đến công tác dân vận trong sự nghiệp đổi mới của Đảng, đồng chí còn trực tiếp tấn công vào mặt trận chống quan liêu, tham nhũng bằng các bài viết “những việc cần làm ngay” đăng trên báo Nhân dân. Những bài viết đầy tính chiến đấu của đồng chí thực sự hợp lòng dân, tạo ra sinh khí mới lôi cuốn quần chúng hợp sức đấu tranh chống tiêu cực góp phần làm trong sạch bộ máy các cơ quan Đảng, Nhà nước.
Đồng chí Nguyễn Văn Linh đã để lại cho cán bộ, đảng viên và nhân dân cả nước một tấm gương sáng về phẩm chất, đạo đức của người cộng sản một lòng, một dạ phụng sự Tổ quốc, phục vụ nhân dân, sống trung thực, thẳn thắng, chan hoà, gần gũi mọi người. Đồng chí thực sự là một cán bộ lãnh đạo dân vận tiêu biểu của Đảng. Những bài viết về dân vận của đồng chí hiện vẫn đang là những vấn đề nóng bỏng tính thời sự cần được triển khai, nghiên cứu học tập và tiếp tục thực hiện trong thời kỳ mới.
N. Trinh
(Theo tác phẩm Nguyễn Văn Linh: Đổi mới công tác quần chúng.
NXB Sự Thật, Hà Nội năm 1991 và Tạp chí dân vận)