Trường Cao đẳng sư phạm Đồng Nai được thành lập ngày 03 tháng 11 năm 1976, tiền thân là cơ sở 4 thuộc trường Cao đẳng sư phạm thành phố Hồ Chí Minh. Ba mươi bốn năm qua, với biết bao gian khó nhưng với tinh thần kiên trì, năng động sáng tạo trong tổ chức thực hiện nhiệm vụ giáo dục và đào tạo, nhà trường đã không ngừng lớn mạnh về mọi mặt. Trải qua ba lần đổi tên, từ một cơ sở trực thuộc đã trở thành trường Cao đẳng sư phạm độc lập, đa cấp, đa hệ có nhiệm vụ đào tạo và bồi dưỡng giáo viên từ bậc học Mầm non, tiểu học và THCS, liên kết với các trường đại học đào tạo giáo viên có trình độ đại học.
Chặng đường dài 34 năm xây dựng và phát triển, giai đoạn 10 năm đầu (1976-1986) là giai đoạn thầy và trò của nhà trường phải vượt qua nhiều khó khăn và thử thách nhất. Vừa xây dựng đội ngũ, xây dựng cơ sở vật chất, vừa đảm bảo duy trì tăng nhanh quy mô đào tạo để đáp ứng nhu cầu giáo viên ngày càng tăng của giáo dục phổ thông. Vừa giải quyết những khó khăn thiếu thốn trong đời sống thường ngày; vừa đẩy mạnh các hoạt động chuyên môn nghiệp vụ, nâng cao chất lượng đào tạo, phấn đấu để trở thành trường Cao đẳng sư phạm. Vượt lên trên những khó khăn thử thách, đội ngũ cán bộ giảng viên của nhà trường đã không ngừng trưởng thành và lớn mạnh, cơ sở vật chất được đầu tư xây dựng mới ngày càng quy mô, chất lượng đào tạo được ổn định và ngày một nâng cao, uy tín của nhà trường đã dần dần được khẳng định. Chính nhờ những nỗ lực không mệt mỏi đó, năm 1987 trường được Hội đồng bộ trưởng ( nay là Chính phủ) đã quyết định nâng cấp thành trường Cao đẳng sư phạm Đồng Nai. Đây là một bước ngoặt quan trọng trong quá trình xây dựng và phát triển nhà trường. Từ đây, trường là cơ sở duy nhất trong tỉnh có chức năng nhiệm vụ đào tạo và bồi dưỡng giáo viên ở trình độ cử nhân cao đẳng.
Bước vào giai đoạn 1987-1997, nhà trường tìm con đường đổi mới các hoạt động đưa nhà trường lên ngang tầm nhiệm vụ của một trung tâm đào tạo trong khu vực kinh tế trọng điểm phía Nam. Năm 1995 dự án xây dựng trường mới với quy mô lớn được khởi công và đến năm 2001 đã cơ bản hoàn thành. Nhằm phát huy năng lực đội ngũ, cơ sở vật chất, nâng cao hiệu quả đào tạo, xuất phát từ chủ trương sắp xếp lại mạng lưới các trường đại học, cao đẳng của Bộ GD&ĐT, vào năm 1997 UBND tỉnh Đồng Nai đã quyết định hợp nhất hai trường sư phạm gồm Cao đẳng sư phạm và Trung học sự phạm thành trưởng Cao đẳng sư phạm đa cấp, đa hệ, có nhiệm vụ đào tạo và bồi dưỡng giáo viên, cán bộ quản lý các trường học thuộc ngành học mầm non, phổ thông bậc tiểu học và THCS cho tỉnh; liên kết với các trường đại học để đào tạo nguồn nhân lực có trình độ đại học. Như vậy, hoạt động của trường ngày càng đa dạng phong phú, uy tín ngày càng nâng cao, nhiều hướng hoạt động mới cho công tác đào tạo đã được mở ra. Không những đào tạo đại học chính quy tại địa phương mà còn đào tạo giáo viên cho các tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu và Bình Thuận.
Có thể khái quát, thành tựu lớn nhất của nhà trường đạt được là đã đào tạo cơ bản đủ số lượng giáo viên các cấp cho nhà trường phổ thông ở tất cả các địa bàn, các vùng trong tỉnh. Trải qua 34 năm phát triển, nhà trường đã đóng góp cho sự phát triển giáo dục của cả 3 tỉnh Đồng Nai, Bà Rịa-Vũng Tàu, Bình Thuận với trên 35.000 giáo viên, cán bộ quản lý giáo dục các cấp từ mầm non đến THCS, THPT được đào tạo từ đây. Trường ngày càng có vị trí quan trọng trong sự nghiệp phát triển giáo dục-đào tạo và kinh tế xã hội không chỉ của Đồng Nai mà của cả các tỉnh miền Đông Nam Bộ.
Thực hiện Nghị quyết Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh Đồng Nai lần thứ VIII về việc thành lập trường Đại học Đồng Nai trên cơ sở nâng cấp trường Cao đẳng sư phạm Đồng Nai, UBND tỉnh Đồng Nai đã chỉ đạo các ngành xây dựng đề án, chuẩn bị các điều kiện cần thiết cho việc nâng cấp trường với các hạng mục cần thiết đáp ứng đủ tiêu chí của một trường đại học cấp quốc gia như giảng đường, phòng học, ký túc xá, san TDTT, hồ bơi, xưởng trường, đầu tư thiết bị dạy học các môn kỹ thuật…. Đến nay, dự kiến các hạng mục cần thiết có thể khởi công xây dựng vào năm 2011. Về đội ngũ cán bộ, giảng viên của trường có 234 người, trong đó có 165 giảng viên cơ hữu, gồm 3 tiến sĩ, 8 nghiên cứu sinh, 78 thạc sĩ, 26 giảng viên chính. Ngoài ra, nhà trường còn có 70 giảng viên thỉnh giảng gồm 36 tiến sĩ, 34 thạc sĩ là những cán bộ đang công tác ở các ban ngành của tỉnh và các trường đại học tại thành phố Hồ Chí Minh. Cùng với sự đầu tư nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên cơ hữu hiện có, nhà trường đã và đang xây dựng kế hoạch phát triển đội ngũ giảng viên trẻ theo kế hoạch tuyển sinh viên tốt nghiệp loại giỏi ở các trường đại học, thu hút và tiếp nhận những người có trình độ thạc sĩ, tiến sĩ đang công tác trên địa bàn tỉnh và ngoại tỉnh, mời cán bộ có trình độ chuyên môn cao đang công tác tại các ban ngành trong tỉnh, tiếp tục liên kết với các trường ĐHSP cả nước bố trí cán bộ đảng viên tham gia giảng dạy tại trường.
Với sự chuẩn bị các điều kiện đó, ngày 20 tháng 8 năm 2010 Thủ tướng Chính phủ đã có Quyết định số 1572/QĐ-TTg quyết định thành lập Trường Đại học Đồng Nai trên cơ sở nâng cấp trường Cao đẳng sư phạm Đồng Nai. Có được kết quả này, bên cạnh sự nỗ lực to lớn và phấn đấu không ngừng của nhà trường còn có sự quan tâm đặc biệt của Bộ Giáo dục&Đào tạo và Đảng bộ, chính quyền của tỉnh Đồng Nai đối với sự nghiệp giáo dục và đào tạo của tỉnh nói chung và đối với nhà trường nói riêng. Năm học 2010-2011 này là năm học có ý nghĩa lớn lao, ghi nhận sự phát triển đi lên của nhà trường và năm học khởi đầu cho sự đổi mới về chất, hướng tới sự phát triển ngày càng lớn mạnh hơn nữa để vươn lên tầm cao mới, đóng góp vào sự nghiệp giáo dục và đào tạo của khu vực phía Nam, của tỉnh Đồng Nai và vào công cuộc công nghiệp hóa-hiện đại hóa đất nước.
Kim Chung-Hoàng Long